به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ در عصر حاضر بانوان بسیاری در کنار نقش خطیر و مهم همسرداری و تربیت فرزند، در عرصه فعالیت‌های اقتصادی ورود پیدا کرده و دست به فعالیت‌های تولیدی و اشتغال‌زایی زده‌اند.

حضور زنان در زمینه‌های تولیدی و صنایع گوناگونی چون کشاورزی، صنایع‌دستی، قالی‌بافی، پرورش قارچ و غیره غیرقابل‌ چشم‌پوشی است.

زنان در خانواده با حضور خود در مسیر تولید و ایجاد اشتغال و کارآفرینی نقشی مؤثر در عرصه تولید ایفا کنند و در کنار آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عاملان پرورش و رشد نیروی کار در تحقق جهش تولید نیز جایگاهی مهم دارند.

بسیاری از بانوان ما در این مسیر با مشکلات و فراز و نشیب‌های بسیاری روبرو می‌شوند، اما با تمام وجود سختی‌ها را به جان خریده و با حمایت و پشتیبانی خانواده خود برای رسیدن به قله تلاش می‌کنند.

 سمیه ادهم بانوی طلبه و کارآفرین سرخه‌ای با ایجاد کارگاه حوله‌بافی و به‌کارگیری زنان علاقه‌مند، به دنبال ایجاد اشتغال‌زایی و رونق تولید چرخه اقتصاد کشور است.   

خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» با این بانوی تلاش‌گر و کارآفرین به گفتگو نشست که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.             

 لطفاًَ خودتان را معرفی کنید؟

ادهم- سمیه ادهم متولد سال ۱۳۶۲ هستم که دارای تحصیلات مقطع کارشناسی و طلبه سطح دو حوزه‌ام که به‌عنوان فرمانده پایگاه مقاومت بسیج حضرت آسیه (س) خواهران سرخه فعالیت دارم و بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه و حوزه اقدام به تأسیس کارگاه «سور بافت» در سرخه کردم و در عرصه هنر قدیمی سرخه، بافت صنایع‌دستی و انواع حوله‌ها فعالیت می‌کنم.

چطور این هنر را برای فعالیت خود انتخاب کردید؟

ادهم- مادربزرگم همیشه حوله می‌بافد و من از کودکی در کنار او می‌نشستم و نگاه می‌کردم و لحظات زیادی به بازی با آن‌همه نخ رنگی سرگرم بودم، البته گاهی اوقات با دست‌کاری‌هایی که می‌کردم، کار را هم خراب می‌کردم، اما خودم خیلی به این کار علاقه‌مند بودم و زمانی که طرح ایجاد کارگاه آموزشی برای بانوان مطرح شد، ذهن من به سمت حوله‌بافی رفت و چون بانوان سرخه با این هنر آشنایی داشتند، انجام این کار برای ما رضایت‌بخش بود.

از سال ۹۸ فعالیت خود را آغاز کردم و این کارگاه به‌واسطه درخواست بانوان محله برای کلاس‌های تابستانی، شروع شد. 

پایگاه‌های بسیج طبق دستورالعمل‌های اجرایی خود، طرحی را با عنوان کلاس‌های تابستانه هر ساله در پایگاه‌های خود در رشته‌های مختلف بر اساس درخواست بسیجیان برگزار می‌کنند که پایگاه ما نیز بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، در نظر داشت کلاس‌هایی را در مسجد امام حسن مجتبی (ع) در این محله برگزار کند.

 طبق گفتگوها و جلسات هم‌اندیشی، پیشنهاد امام‌ جماعت بر تشکیل کلاس‌هایی بود که بتواند زمینه اشتغال‌زایی بانوان محله و یا ایجاد انگیزه جهت ورود به فعالیت‌های دیگر را فراهم آورد. با توجه‌ به اینکه هنر حوله‌بافی در شهرستان سرخه از قدیم‌الایام رواج داشته و هنوز هم تعدادی زیادی از بانوان در خانه‌های خود به این هنر اصیل مشغول هستند و از طریق آن کسب درآمد می‌کنند، من هم تصمیم گرفتم این هنر را در محله خود (محله اسلامی کریم اهل‌ بیت (ع) ) احیاء کنم.

 از این‌ رو تصمیم بر برپایی و آموزش کلاس بافت صنایع‌ دستی سرخه گرفته شد و در تابستان سال ۹۸، کارگاه آموزشی با یک دستگاه در مسجد را شروع کردم و بعد از تابستان نیز این دوره در مسجد محله با تعداد دستگاه‌های بیش‌تری ادامه یافت.

مدتی از دوره آموزشی گذشت که با شیوع کرونا این دوره آموزشی در مسجد تعطیل و افرادی که شرایط و امکانات لازم را در منزل خود در اختیار داشتند، دستگاه‌ها را بردند و بافت صنایع را در منزل انجام می‌دادند.

 کمی از شیوع و تب‌ و تاب کرونا گذشت، با همکاری دوستان خانه‌ای را در محله اجاره کردیم و چند دستگاه را تهیه و به فعالیت خود ادامه دادیم و تولیدات بسیاری توسط بانوان ما تولید و بازار فروش خوبی هم جهت فروش محصولات وجود داشت.

سرمایه اولیه خود را چطور تأمین کردید؟

ادهم-  برای افتتاح کارگاه با این وسعت، از بسیج سازندگی سپاه ناحیه شهرستان کمک گرفتم و در این مسیر وام اشتغال‌زایی داده شد و با آن مواد اولیه موردنیاز را خریدم.

چگونه وارد کارگاه جدید شدید؟

ادهم- کارگاه فعلی که همراه با دیگر بانوان تولیدکننده صنایع‌ دستی در آن مشغول به فعالیت هستم، نزدیک به دو ماه از تحویل آن می‌گذرد. این مکان با کمک دانشگاه سمنان که به‌نوعی وابسته به مرکز علم و فناوری سمنان است در اختیار ما قرار داده شد.

مدت زیادی بود که در پی مکانی مناسب برای فعالیت‌های تولیدی خود بودم و به بسیاری از نهادهای دولتی شهرستان مراجعه کردم و در این مسیر بسیج سازندگی سپاه ناحیه شهرستان نیز پیگیری‌های زیادی را انجام داد که متأسفانه موفق به یافتن مکانی در داخل شهر که هم فضای بزرگی باشد و هم از نظر امکانات، نوردهی و اجاره‌بها مناسب باشد، نشدم که سرانجام با معرفی یکی از دوستان شخصاً پیگیری کرده و در حال حاضر این مکان در اختیار ما قرار داده شده است و فعالیت می‌کنیم.

دستگاه‌های موردنیاز جهت بافت چطور تهیه شد؟

ادهم- از ابتدای کار که برگزاری این دوره آموزشی کلید خورد، شخصاً دستگاه‌ها را با هزینه شخصی ساختم و امکانات و اقلام موردنیاز جهت بافت را خریداری کردم که با رونق‌گرفتن کار و متقاضی شدن تعدادی از بانوان محله جهت حضور در کلاس و بافت محصولات، خودشان دستگاه‌ها را تهیه کردند.

این دستگاه آهنی هستند و توسط جوشکار ساخته شده است. البته با افزایش تعداد بافندگان و گسترده‌تر شدن فعالیت‌های ما، تعدادی از دستگاه‌ها را میراث‌ فرهنگی شهرستان به‌صورت امانی به ما تحویل داده است. تعدادی از بانوان نیز در کارگاه حضور ندارند و در منزل فعالیت می‌کنند، آن‌ها نیز شخصاً دستگاه‌ها را ساخته‌اند.

با چه تعداد نیروی کار مشغول به فعالیت هستید؟

ادهم- دوره آموزشی را با ۱۵ بانوی محله در مسجد آغاز کردم و در حال حاضر ۱۲ بانو از آن‌ها فعالیت خود را در این عرصه ادامه دادند و از این تعداد ۵ بانوی سرخه‌ای در منزل و ۷ بانو در این کارگاه مشغول هستند.

نحوه فعالیت و میزان تولید بر چه اساسی تعیین شده است؟

ادهم- نحوه محاسبه کار بر اساس عدد و رقم نیست، بلکه به زبان عامیانه در یک کار «۵۰ بَرِه» و آن هم بر اساس متراژ و پهنای کار ۱۰۰ تا ۲۰۰ حوله تولید می‌شود. حال هرکس بر اساس توانمندی خودش، ممکن است ۲۰۰ حوله را در دو ماه ببافد و یا شاید مدت‌زمان بیش‌تر و یا کم‌تری طول بکشد.

دستمزد تولیدکنندگان بر اساس عرف شهر، به تعداد تعیین می‌شود مثلاً به‌ازای هر پنج حوله‌ای که بافته می‌شود، سه تا برای کارگاه و دوتا به‌عنوان دستمزد بافنده است.

در کارگاه نخ و ملزومات لازم را خریداری و برای همه بافندگان تأمین می‌کنم، اما کسانی که در منازل به‌صورت شخصی کار می‌کنند، نخ را هم خودشان تهیه می‌کنند و در پایان همه محصولات تولیدی نیز برای خودشان است.

مراحل انجام کار تولید از ابتدا تا انتها چگونه است؟

ادهم- ابتدا سفارش کار جهت چله‌کشی انجام می‌شود که برای نمونه گفته می‌شود، کاری با فلان ابعاد، در فلان رنگ‌بندی‌ها برای بافت حوله، پلاس، روفرشی، پادری، شَمد و یا هر بافت دیگری مشخص و طی چند روز سفارش را آماده شده تحویل می‌گیریم در ادامه ما نیز باید این کار را بر روی دستگاه چله‌کشی کنیم و (وَرد و شانه) را بر روی آن وصل می‌کنیم و بعد از آماده‌شدن کار، بافنده شروع به بافت می‌کند.

در حال حاضر نیز کارآموز قبول می‌کنید؟

ادهم- بله. در حال حاضر نیز ثبت‌نام متقاضیان جهت آموزش انجام می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند جهت ثبت‌نام مراجعه کنند. با توجه‌ به اینکه این طرح مربوط به بسیج است، دوره‌های آموزشی برای بسیجیان با تخفیف ویژه و غیربسیجیان نیز با مبالغ مناسبی برگزار می‌شود.

برای دوره‌ها نمی‌توان بازه زمانی مشخص کرد و این بستگی به میزان علاقه و توان فرد دارد، چرا که یک نفر ممکن است در طول یک هفته کار را به طور کامل یاد بگیرد و گاهی برای بعضی از افراد یک تا دو ماه زمان می‌برد.

از لذت‌ها و سختی‌های این هنر بگویید.

ادهم- من شخصاً علاقه زیادی به بافت دارم و اگر مجال و فرصت داشته باشم، حتماً این کار را انجام می‌دهم.

در ابتدای کار، زمانی که کارگاهی را برای فعالیت اجاره کرده بودیم، دو دستگاه و چهار بافنده داشتیم، بافندگان نیز برای اینکه مدت‌ زمان بیش‌تری ببافند و بافت بیش‌تری داشته باشند، با یکدیگر رقابت می‌کردند و این اتفاق در شروع کار برای من شیرین و لذت‌بخش بود.

متأسفانه بازار ثبات قیمت ندارد و در لحظه با نوسان قیمت نخ روبرو هستیم و همین باعث سختی کار می‌شود. 

کارگاه ما بر اساس وسعت فعلی آن، شرایط نگهداری حجم انبوهی از نخ را ندارد، به همین دلیل مجبور به خرید نخ در چندین بازه زمانی با مقدارهای کم‌تر هستم، همین موضوع باعث می‌شود قیمت‌ها نسبت به خرید انبوه بیش‌تر باشد و به‌دنبال آن فروش محصول نهایی با قیمت بالاتر هستم.

یکی دیگر از سختی‌های کار حجم وسایل و سنگین بودن وزن آن‌هاست که جابه‌جایی این اقلام را برای من دشوار می‌کند و بانوان در این مسیر کمک‌حال من هستند. البته در این مسیر خانواده‌ام به‌عنوان حامی و پشتیبان در کنار من هستند و به من کمک می‌کنند.

نخ موردنیاز را چطور تأمین می‌کنید؟

ادهم- خوشبختانه در شهر سرخه فروشنده نخ وجود دارد و ما در تأمین آن با مشکل روبرو نیستیم، اما قیمت آن نسبت به خرید از شهرهای بزرگ و به‌صورت عمده بالاتر است. اگر کسی بتواند مستقیم و عمده خرید کند، قطعاً قیمت‌ها به‌صرفه‌تر خواهد بود.

از چه نوع نخ‌هایی برای بافت استفاده می‌کنید؟

ادهم- بیش‌ترین نوع نخ مورداستفاده، نخ پنبه است و نخ‌های دیگری مثل پلی‌استر،، مخمل، کاموا و برای بافت پِلاس از پارچه و یا نخ‌های چندلایه نیز استفاده می‌کنم.

 چه محصولاتی در کارگاه شما تولید می‌شود؟

ادهم- حوله دست و صورت، پِلاس، روفرشی، پارچه‌هایی که تبدیل به سرویس آشپزخانه می‌شود، سرویس تن‌پوش، سفره، کیسه‌های نان، کیسه‌های سبزی و سفارش برای دوخت لباس با نخ پنبه نیز داشته‌ایم.

بازار فروش چطور است؟

ادهم- چون این هنر در شهر جایگاه خوبی دارد، فروش محصولات نیز خوب است و بسیاری از هنرمندان محصولات خود را به شهرهای دیگر می‌برند و در آنجا می‌فروشند و حتی پذیرای سفارش‌های علاقه‌مندان از شهرهای دیگر نیز هستیم و ضمن بافت محصولات مورد نظر، ارسال آن‌ها نیز انجام شده است البته قیمت حوله‌ها و دیگر محصولات تولیدی با توجه‌ به نوسان قیمت نخ، به طور دائم در حال تغییر است و ثابت نیست.

 در شهر سرخه نیز بانوانی هستند که به این حرفه به‌عنوان شغل نگاه می‌کنند و منبع درآمد زندگی آن‌ها از این راه تأمین می‌شود و نگاه آن‌ها به این حرفه جدی است و مداوم کار می‌کنند و زمان زیادی برای این کار می‌گذارند. اما اگر به‌عنوان یک سرگرمی به آن نگاه شود، درآمد ناشی ازآن در حد پول‌توجیبی است.

اگر کسی هم سن‌وسال شما بخواهد این فعالیت را شروع کند، باید چه مراحلی پیش برود تا به اینجا برسد؟

ادهم- اولین قدم، موضوع علاقه است، باید در کلاس‌های آموزشی شرکت کند تا ببیند پای علاقه در میان است یا خیر. چرا که این کار در حین زیبایی، سختی‌های بسیاری دارد و در میانه بافت، ناگهان نخ پاره می‌شود و بافنده باید با صبر و حوصله زیاد کار را درست کند.

 بعد از گذران دوره آموزشی می‌تواند در صورت تمایل با خرید لوازم مورد نیاز و دستگاه، به‌صورت شخصی کار کند و یا می‌تواند با حضور در کارگاه‌ها به فعالیت خود ادامه دهد.

 کسانی که فعالیت خود را در این عرصه شروع می‌کنند، می‌توانند وام اشتغال‌زایی را نیز دریافت کنند.سرمایه اوّلیه برای این کار حدوداً ۳۰ میلیون تومان است. هزینه اصلی برای انجام این کار، ساخت دستگاه است و برای شروع کار می‌تواند مقدار کم‌تری نخ تهیه کند.

 چه نهادهای دیگری در این مسیر از شما حمایت کردند؟

ادهم- مهم‌ترین درخواستم از مسئولان که پیگیری‌های بسیاری نیز در این مسیر انجام شد، مکان بود و متأسفانه هیچ اقدامی برای ما انجام شد البته در نشست بانوان کارآفرین با نماینده مجلس فعلی شهرستان این مسئله عنوان شد و پیگیری‌های لازم توسط نماینده مجلس انجام گرفت که راهگشای ما برای پیداکردن این مکان بود. 

حتی در آغاز این مکان با مشکلاتی مواجه شد که پارک علم و فناوری به مشکلات ما رسیدگی کرد و با ما همکاری‌های لازم را داشت.

 درخواست فعلی شما از مسئولان چیست؟

ادهم- در پی بازدید اخیر میراث‌فرهنگی از کارگاه نیز، پیشنهاد تأسیس مرکزی در سطح شهرستان یا استان جهت فروش نخ به قیمت عمده و پایین‌تر داده شد، چرا که با ایجاد این مرکز همه بانوان تولیدکننده می‌توانند نخ‌ها و ملزومات را با قیمت ارزان‌تر و هر میزانی که لازم دارند، خریداری کنند به‌طور معمول نخ‌ها به‌صورت جین ۱۲تایی در هر رنگ به فروش می‌رسد و خرید این میزان نخ در رنگ‌های متنوع برای ما هزینه‌بر و نگهداری از آن نیز دشوار است که امید آن داریم این اتفاق رخ دهد.

 آیا موفق به کسب مقامی شده‌اید؟

ادهم- کارگاه بنده از لحاظ ایجاد کارآفرینی در مرکز اشتغال‌زایی کمیته امداد، به‌عنوان کارآفرین برتر در سطح شهرستان برگزیده شد و همچنین طی دو مرحله موفق به حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی در سطح استانی شدم. در سطح کشور نیز در چند دوره از ما دعوت به حضور شده است، اما با توجه‌ به شرایط اسکان یک‌هفته‌ای، امکان حضور برای ما وجود نداشت.

نویسنده: سعیده حسنان

انتهای خبر/