سید حجت‌الله علوی در گفتگو با خبرنگار سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به سالروز هجوم مأموران ستم‌شاهی پهلوی به مدرسهٔ فیضیهٔ قم اظهار کرد: سال ۱۳۴۲ در چنین روزی مدرسه فیضیه قم شاهد یکی از خشن‌ترین سرکوب‌های رژیم پهلوی بود؛ حمله‌ای که با دستور مستقیم شاه و نظارت ساواک انجام شد و مأموران امنیتی و لباس‌شخصی‌ها با حمله به طلاب آنان را به‌شدت مضروب کردند و عده‌ای را از بالکن‌های مدرسه به پایین پرتاب نمودند و این رویداد تأثیر عمیقی بر روند مبارزات انقلابی گذاشت و موجب گسترش نهضت اسلامی شد.

کارشناس ارشد تاریخ انقلاب اسلامی با اشاره به اهمیت این واقعه عنوان کرد: حمله به مدرسه فیضیه را نمی‌توان یک واقعه محدود به سال ۴۲ دانست بلکه این سرکوب بخشی از سیاست کلی رژیم پهلوی در مقابله با نهضت اسلامی بود زیرا در آن مقطع حکومت احساس می‌کرد که جایگاه روحانیت و شخص امام خمینی (ره) به‌عنوان رهبر مخالفان در حال تقویت است و به همین دلیل سرکوب فیضیه را به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه و هشدار به حوزه‌های علمیه طراحی کردند.

علوی در تشریح دلایل وقوع این حادثه بیان کرد: حمله به مدرسه فیضیه در بستر مجموعه‌ای از تحولات سیاسی و مذهبی رخ داد و با تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مهر ۱۳۴۱ مخالفت علما شدت گرفت و امام خمینی (ره) به‌عنوان رهبر این جریان با سخنرانی‌های روشنگرانه مردم را نسبت به اهداف رژیم آگاه کرد.

وی ادامه داد: با تصویب انقلاب سفید در بهمن سال ۱۳۴۱ رژیم به این نتیجه رسید که باید با قدرت بیشتری با جریان‌های مذهبی برخورد کند و برگزاری مراسم عزاداری امام جعفر صادق (ع) در فیضیه فرصتی شد تا رژیم منحوس پهلوی این سرکوب را عملی کند.

علوی تاکید کرد: انتخاب دوم فروردین برای این اقدام تصادفی نبود زیرا رژیم پهلوی با هدف تحت‌فشار قرار دادن علما و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم در ایام تعطیلات نوروزی که امکان واکنش سریع مردم کمتر بود این حمله را برنامه‌ریزی کرد.

وی با اشاره به جزئیات این حمله خاطرنشان کرد: در روز حادثه نیروهای شهربانی و ساواک به همراه گروهی از لباس‌شخصی‌ها که به چماق و سلاح سرد مجهز بودند وارد مدرسه فیضیه شدند، آنان ابتدا با ایجاد درگیری میان جمعیت بهانه لازم را برای ورود نیروهای سرکوبگر فراهم کردند.

این کارشناس افزود: مأموران طلاب را به‌شدت مورد ضرب‌وشتم قرار دادند و برخی را از طبقات بالایی به حیاط مدرسه پرتاب کردند و کتاب‌ها و قرآن‌ها را پاره کرده و به آتش کشیدند و در این حمله تعداد زیادی به شهادت رسیدند و صدها نفر مجروح شدند.

وی ادامه داد: شدت خشونت به حدی بود که حتی شاهدان عینی از فریادهای دلخراش طلاب و بی‌رحمی مأموران حکومتی سخن گفته‌اند و هدف رژیم نه‌تنها سرکوب فیزیکی طلاب بلکه القای رعب و وحشت در میان روحانیون و مردم بود اما این سرکوب نتیجه‌ای معکوس داشت و موج اعتراضات مردمی را برانگیخت.

این پژوهشگر تاریخ انقلاب با اشاره به تأثیرات این حادثه در روند مبارزات اسلامی بیان کرد: امام خمینی (ره) در واکنش به این فاجعه بیانیه‌ای صادر کردند و ضمن محکومیت این اقدام وحشیانه مردم را به ادامه مبارزه دعوت نمودند، حضرت در سخنرانی خود در فروردین سال ۱۳۴۲ رژیم پهلوی را یزیدیان زمان خواندند و بر لزوم مقاومت تأکید کردند.

علوی عنوان کرد: حمله به فیضیه نه‌تنها باعث عقب‌نشینی نهضت نشد بلکه آگاهی عمومی را افزایش داد و روحانیت که تا پیش از این حادثه عمدتاً در چارچوب مباحث فقهی و فرهنگی فعال بود پس از این واقعه به‌طور مستقیم وارد مبارزه سیاسی شد و در کمتر از سه ماه بعد قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ به وقوع پیوست که به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی شناخته می‌شود.

این کارشناس در بررسی پیامدهای این حادثه تصریح کرد: حمله به فیضیه نمادی از استبداد و سرکوبگری رژیم پهلوی شد و پس از این واقعه مردم بیش از پیش به ماهیت ضداسلامی حکومت پهلوی پی بردند و اعتماد آنان به روحانیت مبارز افزایش یافت و از سوی دیگر این حادثه موجب شد که روحانیون جوان و انقلابی فعالیت‌های خود را گسترش دهند و شبکه‌های ارتباطی نهضت اسلامی تقویت شود.

وی افزود: این سرکوب همچنین رژیم را در عرصه بین‌المللی با چالش‌هایی مواجه کرد و انتشار تصاویر و گزارش‌های مربوط به این حادثه در رسانه‌های خارجی باعث شد که دولت پهلوی تحت فشار افکار عمومی قرار گیرد.

علوی تأکید کرد: واقعه فیضیه نشان داد که رژیم پهلوی نه‌تنها تحمل صدای مخالف را نداشت بلکه برای حفظ قدرت از خشونت عریان علیه نهادهای دینی نیز ابایی نداشت اما برخلاف تصور حکومت این سرکوب نه‌تنها باعث تضعیف نهضت اسلامی نشد بلکه اراده مردم و روحانیت را برای ادامه مبارزه تقویت کرد.

وی ابراز کرد: امروز با گذشت دهه‌ها از این واقعه یاد و خاطره شهدای فیضیه همچنان زنده است و این حادثه به‌عنوان یکی از برگ‌های مهم تاریخ انقلاب اسلامی به نسل‌های آینده منتقل خواهد شد.

انتهای خبر/