
مرآت گزارش میدهد؛
طلای سبز دامغان در چنگال دلالان
با آغاز برداشت پسته از باغهای دامغان باغداران این دیار طلای سبز را با زحمتی یکساله به بازار میآورند؛ اما دلالان با خرید ارزان و فروش گران، سود اصلی را میبرند و تولیدکنندگان همچنان زیاندیدهاند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ دامغان، شهرستانی که سالهاست به عنوان پایتخت پسته ایران شناخته میشود و این روزها بار دیگر در کانون توجه کشاورزی کشور قرار گرفته و با آغاز فصل برداشت پسته، چشمها به باغهای سبز و طلایی این منطقه دوخته شده؛ باغهایی که حاصل تلاش هزاران باغدار است و محصولشان آوازهای جهانی دارد.
پسته دامغان نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا به عنوان محصولی ممتاز و پرطرفدار شناخته میشود و ویژگیهای اقلیمی دامغان از جمله خاک شور و حاصلخیز، آبوهوای خشک و شبهای خنک در کنار تابستانهای داغ بستری فراهم کرده که دانههای پسته با طعم، رنگ و کیفیتی منحصر به فرد پرورش یابند.
شهرت پسته دامغان تنها به خاطر طعم شیرین و مغز پرخاصیت آن نیست بلکه به دلیل قدمت تاریخی و پیشینهای است که نشان میدهد این منطقه از دیرباز مرکز مهمی در تولید و صادرات پسته بوده و بسیاری از پژوهشگران حوزه کشاورزی اعتقاد دارند که تنوع ارقام پسته دامغان از جمله کلهقوچی، احمدآقایی و اکبری در کیفیت بالای محصول تأثیر شگرفی داشته و این تنوع، دامغان را به یک برند جهانی تبدیل کرده است.
برداشت پسته امسال اما با چالشهایی نیز همراه بوده و گرمای زودرس تابستان باعث شد که برداشت حدود ۱۰ روز زودتر آغاز شود و متوسط برداشت از هر هکتار به حدود دو تن و ۸۰۰ کیلوگرم رسیده که نسبت به سال گذشته نزدیک به ۱۰ درصد کاهش را نشان میدهد و این کاهش، نگرانیهایی در میان باغداران ایجاد کرده چرا که هزینههای تولید بالا رفته و بازار نیز با مشکلاتی جدی مواجه است.
یکی از مهمترین بحرانهایی که باغداران با آن دست و پنجه نرم میکنند موضوع حضور دلالان و واسطههاست و اختلاف قیمت فاحش میان خرید پسته تازه از کشاورز و فروش آن در بازارهای بزرگ به معضل تبدیل شده و بسیاری از بهرهبرداران خرد را با مشکل معیشتی روبهرو کرده در حالیکه محصول مرغوب دامغان میتواند با برنامهریزی درست به ارزش افزوده بالایی برسد و نبود ساختار مناسب فروش و بازاریابی موجب شده که باغداران از سود واقعی محصول خود محروم بمانند.
اکنون که فصل برداشت آغاز شده، بار دیگر پرسش اساسی مطرح میشود؛ چگونه میتوان هم کیفیت ممتاز پسته دامغان را حفظ کرد و هم مسیر فروش و صادرات را به گونهای سامان داد که باغدار و تولیدکننده اصلی بیشترین بهره را از این محصول استراتژیک ببرد؟
زحمت باغدار به جیب دلال میرود
باغدار پسته درگفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به شرایط فروش پسته در سال جاری اظهار داشت: امسال گرما باعث شد که ما حدود ده روز زودتر از سالهای گذشته وارد فصل برداشت شویم، کار در باغها نیز خیلی سخت است چون هم هوا گرمتر از همیشه بوده و هم محصول کمی کاهش داشته اما مهمتر از همه نگرانی ما از فروش محصول است.
حسین قوشهای در ادامه افزود: متوسط برداشت در باغ من حدود ۱ تن در هر هکتار بود ولی با توجه به هزینههای آب، کود، کارگر و نگهداری فروش محصول با قیمت پایین اصلاً بهصرفه نیست اما دلالان به محض شروع برداشت به باغها میآیند و با هماهنگی پسته تازه را با قیمت پایین میخرند و آنها کیلویی حدود ۲۵۰ هزار تومان پرداخت میکنند در حالی که همان پسته در بازار دامغان، تهران و شهرهای بزرگ تا ۷۵۰ هزار تومان فروخته میشود.
وی عنوان کرد: این اختلاف قیمت واقعاً کمرشکن است ما یک سال زحمت میکشیم، هزینه میکنیم، با آفات مبارزه میکنیم و در نهایت مجبور میشویم محصول را تقریباً به قیمت تخمه آفتابگردان بفروشیم و انصاف نیست که زحمت باغدار به جیب دلال برود، خیلی از همکاران من با زمینهای کوچک واقعاً به مرز نابودی رسیدهاند چون نمیتوانند هزینههایشان را جبران کنند.
این باغدار تأکید کرد: یکی از راهکارها ایجاد مراکز خرید مستقیم است اگر یک ترمینال تخصصی در دامغان فعال باشد باغداران میتوانند محصول را مستقیماً عرضه کنند و از واسطهها بینیاز شوند اما متأسفانه هنوز چنین زیرساختی در اختیار ما نیست و همین خلأ باعث میشود که هر سال این چرخه تکرار شود.
وی گفت: پسته دامغان کیفیت جهانی دارد و مشتری خارجی حاضر است پول بیشتری برای این محصول بدهد ولی وقتی از باغدار با قیمت پایین خریداری میشود و در مسیرهای مختلف دست به دست میچرخد ارزش واقعی آن از بین میرود و اگر ما بتوانیم صادرات را به صورت مستقیم انجام دهیم وضعیت معیشتمان بسیار بهتر خواهد شد.
قوشهای خاطرنشان کرد: امسال به دلیل شرایط سخت اقتصادی، خیلی از باغداران حتی در تأمین کارگر هم مشکل داشتند زیرا دستمزد کارگر بالا رفته و از طرفی قیمت فروش پایین آمده و ادامه این روند میتواند باعث شود که نسل آینده علاقهای به باغداری نداشته باشد و این برای شهری مثل دامغان مطلوب نیست.
این باغدار تصریح کرد: ما از مسئولان نمیخواهیم معجزه کنند فقط میخواهیم شرایط عادلانهای برای فروش محصول فراهم کنند اگر پسته دامغان این همه شهرت دارد باید باغدار آن هم سهمی از این شهرت و ارزش واقعی داشته باشد.
باید ترمینالهای صادراتی برای باغداران ایجاد شود
کارشناس حوزه کشاورزی درگفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به وضعیت برداشت پسته در دامغان اظهار کرد: پسته دامغان به دلیل ویژگیهای خاص اقلیمی همیشه کیفیت بالایی داشته و شبهای خنک، تابستانهای گرم و خاک مناسب سه عامل اصلی در شکلگیری طعم و کیفیت بینظیر این محصول هستند و به همین دلیل بسیاری از کشورهای واردکننده پسته دامغان را از سایر انواع پسته متمایز میدانند.
سید محمد هاشمی در ادامه افزود: امسال برداشت به طور میانگین کاهش داشته و به حدود دو تن و ۸۰۰ کیلوگرم در هر هکتار رسیده و این کاهش حدود ۱۰ درصدی نسبت به سال گذشته بیشتر به دلیل تغییرات اقلیمی، گرمای زودرس و کمبود منابع آبی رخ داده و کشاورزی منطقه باید به سمت روشهای نوین آبیاری و مدیریت منابع آب حرکت کند تا بتوانیم از این کاهش جلوگیری کنیم.
وی عنوان کرد: موضوع آفات نیز در برخی باغها مشاهده شده که تأثیر مستقیمی بر میزان محصول داشته و اگر آموزشهای لازم به باغداران داده شود و سیستمهای پیشگیرانه مورد استفاده قرار گیرد میتوانیم این مشکلات را کاهش دهیم، خوشبختانه تجربه باغداران دامغان بالاست و اگر حمایتهای علمی و آموزشی در کنار آنها باشد کیفیت محصول همچنان حفظ خواهد شد.
این کارشناس حوزه کشاورزی ادامه داد: نکته مهمی که باید به آن توجه شود فرآوری و بازاریابی است زیرا حدود ۵۰ درصد پستههای دامغان تازهخوری هستند و بقیه به کارگاههای فرآوری منتقل میشوند و اگر فرآوری بهروز و استاندارد باشد محصول با ارزش افزوده بالاتر به بازار داخلی و خارجی عرضه خواهد شد اما اگر فروش همچنان وابسته به واسطهها باشد باغدار متضرر میشود و بازار جهانی هم اعتماد خود را از دست میدهد.
هاشمی تأکید کرد: در حال حاضر بیش از ۶ هزار بهرهبردار در دامغان فعال هستند و این یک ظرفیت بزرگ برای اقتصاد محلی محسوب میشود اما برای اینکه این ظرفیت به سود واقعی تبدیل شود باید زنجیره تولید تا فروش مدیریت شود چون نبود ترمینالهای تخصصی خرید و فروش، یکی از مهمترین ضعفهای موجود است.
وی بیان کرد: اگر دولت یا بخش خصوصی وارد عمل شود و مراکز خرید تضمینی یا ترمینالهای صادراتی ایجاد کند باغداران میتوانند محصول را با قیمت واقعی بفروشند و این امر باعث افزایش انگیزه تولیدکنندگان و همچنین ارتقای جایگاه پسته دامغان در بازار جهانی خواهد شد.
این کارشناس خاطرنشان کرد: پسته دامغان یک برند ملی است و اگر از آن درست حمایت نشود نه تنها باغداران آسیب میبینند بلکه بازار جهانی هم میتواند به سمت دیگر کشورها متمایل شود، باید از امروز به فکر برنامهریزی علمی و ساختاری برای آینده این محصول باشیم.
پسته دامغان در بازار جهانی مشتری دارد
صادرکننده پسته دامغان درگفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به وضعیت بازار داخلی و خارجی اظهار داشت: پسته دامغان در بازارهای جهانی مشتریان خاص خود را دارد و کشورهای اروپایی، چین و کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله مهمترین خریداران این محصول هستند و آنچه پسته دامغان را حتی از پسته رفسنجان متمایز میکند طعم شیرین، چرب بودن و مغز درشت آن است که در کمتر جایی از دنیا یافت میشود.
سمیر یاری در ادامه افزود: مشکل اصلی اینجاست که محصول باغدار با قیمت بسیار پایین خریداری میشود و وقتی به دست صادرکننده میرسد چندین واسطه از آن سود بردهاند و این باعث میشود که هم قیمت تمامشده برای بازار خارجی بالا برود و هم باغدار سود اصلی خود را از دست بدهد اما اگر برای من بعنوان صادرکننده بتوان مسیر خرید مستقیم از باغدار را فراهم کرد هم کیفیت محصول بهتر حفظ میشود و هم رقابتپذیری ما در بازارهای خارجی افزایش خواهد یافت.
وی عنوان کرد: در حال حاضر اختلاف قیمت بین خرید از باغدار و فروش در بازار داخلی بسیار زیاد است و این اختلاف در بازار صادراتی هم خودش را نشان میدهد و وقتی خریدار خارجی میبیند که قیمتها متغیر و غیرمنطقی است اعتمادش کم میشود، ما باید ثبات قیمتی ایجاد کنیم تا بتوانیم سهم خود را در بازار جهانی حفظ کنیم.
این صادرکننده ادامه داد: سال گذشته بخش قابل توجهی از صادرات پسته دامغان به دلیل مشکلات ارزی و بانکی با تأخیر انجام شد و این مسأله باعث شد برخی خریداران به سمت دیگر کشورها بروند و اگر زیرساختهای بانکی و تجاری بهبود پیدا کند میتوانیم پسته دامغان را با قدرت بیشتری در بازار جهانی عرضه کنیم.
یاری تأکید کرد: ما باید به سمت برندسازی برویم و پسته دامغان باید به عنوان یک برند مستقل در دنیا شناخته شود و این کار نیازمند بستهبندی استاندارد، بازاریابی حرفهای و حضور در نمایشگاههای بینالمللی است و اگر همچنان فروش به شکل سنتی انجام شود فرصتهای زیادی را از دست خواهیم داد.
وی گفت: یکی از مشکلات جدی در بازار داخلی، فروش پسته تازه است زیرا دلالان با خرید ارزان و فروش گران بازار را به هم میریزند و این وضعیت نه تنها به ضرر باغدار تمام میشود بلکه در نهایت صادرکننده هم آسیب میبیند چون قیمت نهایی محصول بالا میرود و قدرت رقابت کاهش مییابد.
این صادرکننده ابراز کرد: پسته دامغان سرمایه ملی است و اگر همه بخشها از باغدار تا صادرکننده دست به دست هم بدهند و ساختاری منسجم برای عرضه محصول ایجاد شود میتوانیم سود واقعی را نصیب تولیدکننده کنیم و جایگاه پسته دامغان را در جهان تثبیت نماییم.
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!