به گزارش خبرنگار گروه سیاسی  پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ ایران با پیشینه‌ای چند هزار ساله در تمدن، سیاست و فرهنگ در طول 200 سال گذشته نه‌ تنها هیچ جنگی را آغاز نکرده بلکه همواره قربانی تهاجم بیگانگان بوده و در برابر آن‌ها با صلابت ایستادگی کرده است.

در جهانی که تهاجم، جنگ و تصاحب منابع طبیعی بخشی از سیاست رسمی برخی کشورها تلقی می‌شود ایران مسیر متفاوتی را برگزیده و این مسیر ریشه در فرهنگ ایرانی، تعالیم اسلامی، آموزه‌های ملی و تجربه‌های تاریخی دارد و ایران نشان داده که صلح را نه از سر ناتوانی بلکه از سر خرد، انسان‌مداری و وفاداری به اصول اخلاقی انتخاب می‌کند.

مروری تاریخی بر درگیری‌های دو قرن اخیر

جنگ‌های ایران و روسیه تزاری در اوایل قرن 19 از نخستین نمونه‌های بارز تعرض قدرت‌های استعماری به ایران‌اند و این جنگ‌ها به دلیل توسعه‌طلبی روسیه و طمع در سرزمین‌های قفقاز آغاز شده است.

ایران که از ضعف ساختاری و نظامی رنج می‌برد چاره‌ای جز دفاع نداشت و معاهدات گلستان و ترکمانچای که در پی این جنگ‌ها تحمیل شدند بخش‌هایی از خاک ایران را جدا کردند و یکی از نخستین جراحت‌های تاریخی بر تمامیت ارضی ایران را رقم زدند.

در جریان جنگ جهانی اول نیز اگرچه ایران موضع بی‌طرفی اتخاذ کرده بود اما نیروهای روس و انگلیس به بهانه مبارزه با عثمانی بخش‌های بزرگی از شمال و جنوب ایران را اشغال کردند و مردم ایران از شمال تا بوشهر، در مقابل این اشغال‌ها مقاومت کردند و ستارخان، رئیسعلی دلواری و دیگر چهره‌های ملی نماد مقاومت ملت در برابر تجاوز بیگانه شدند.

اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و پس از انقلاب اسلامی

در شهریور سال ۱۳۲۰ ایران مجدداً توسط متفقین هدف اشغال قرار گرفت و بریتانیا و شوروی به بهانه حضور کارشناسان آلمانی وارد خاک ایران شدند و این اِشغال به رغم بی‌طرفی ایران نقض آشکار حقوق بین‌الملل بود و رضاشاه پهلوی تحت فشار حکومت را ترک کرد و پسرش محمدرضا شاه پهلوی به سلطنت رسید و اشغالگران تا پایان جنگ در خاک ایران ماندند.

در ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ ارتش بعثی عراق به فرمان صدام حسین و با حمایت سیاسی و تسلیحاتی کشورهای غربی و عربی حمله‌ای گسترده به ایران آغاز کرد.

این جنگ به گواه تاریخ بزرگ‌ترین تجاوز نظامی به جمهوری اسلامی ایران بود اما مردم ایران با رشادت بی‌نظیر هشت سال تمام از خاک، ناموس و استقلال خود دفاع کردند و در تمام مدت جنگ تحمیلی اجازه ندادند دشمن حتی ذره‌ای از خاک وطن را تصرف کند.

عملیات‌های بزرگی چون فتح‌المبین، بیت‌المقدس، والفجر و کربلای 5 نشان‌دهنده استواری رزمندگان در برابر تجاوز بودند، حتی پس از فتح خرمشهر ایران می‌توانست وارد خاک عراق شود و آن کشور را تصرف کند اما از روی ملاحظات انسانی و اخلاقی به دفاع محدود بسنده کرد.

بنیادهای فرهنگی، تاریخی و دینی صلح‌طلبی در ایران

در تاریخ ایران حتی در دوران امپراتوری‌های بزرگ گسترش سرزمین‌ها بیشتر بر اساس اتحادهای فرهنگی بوده تا جنگ‌های تصرفی و کوروش کبیر بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی نه‌ تنها کشورها را با زور تسلیم نمی‌کرد بلکه در منشور حقوق بشر خود بر آزادی دینی، حفظ فرهنگ بومی و کرامت انسانی تأکید داشت و شاهنامه فردوسی نیز که اساس فرهنگ ملی ایران است جنگ را تنها زمانی موجه می‌داند که برای دفع ظلم و دفاع از میهن باشد.

در دین اسلام نیز جهاد ابتدایی تنها با شرایط خاص ممکن است اما دفاع حقی مسلم و وظیفه‌ای شرعی بوده و فقه شیعه به‌طور خاص به اصل عاشورایی «نه ظلم کن و نه زیر بار ظلم برو» تأکید دارد و دفاع از مرزهای اسلامی، ناموس و استقلال نه‌ تنها مشروع بلکه واجب شمرده شده و این اصول در بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نیز پیوسته تکرار شده‌اند.

سیاست دفاعی ایران پس از انقلاب اسلامی

سیاست دفاعی ایران برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه بر اصل بازدارندگی فعال بنا شده و ایران کوشیده توان دفاعی خود را به حدی برساند که هیچ دشمنی حتی به فکر تجاوز نیفتد و سامانه‌های موشکی نقطه‌زن، پهپادهای رزمی، توان سایبری و شبکه‌های اطلاعاتی قوی اجزای این بازدارندگی‌اند.

این دکترین همچنین بر محدود نگه‌داشتن دامنه پاسخ، اجتناب از درگیری مستقیم با غیرنظامیان و کنترل بحران‌ها نیز تأکید دارد و حمله به پایگاه عین‌الاسد در پاسخ به ترور شهید سردار سلیمانی نمونه‌ای از همین الگو بiشمار می‌رود.

ایران با درک درست از تهدیدات منطقه‌ای تصمیم گرفت دفاع را به مرزهای دشمن منتقل کند و حضور مشاوران نظامی ایران در سوریه، عراق و لبنان نه برای توسعه‌طلبی بلکه برای جلوگیری از سقوط منطقه به‌دست تروریست‌های تکفیری بود و ایران با همکاری نیروهای محور مقاومت توانست داعش را نابود کند؛ تهدیدی که در صورت بی‌تفاوتی امروز در خیابان‌های تهران جولان می‌داد.

از پاسخ قاطع تا کنترل بحران

در یک دهه اخیر ایران با حملات پنهانی و ترورهای سازمان‌یافته مواجه بوده و ترور دانشمندان هسته‌ای مانند؛ شهید محسن فخری‌زاده و خرابکاری سایبری در زیرساخت‌های حیاتی نمونه‌هایی از این دشمنی‌هاست و ایران در پاسخ از ابزارهای متقارن و غیرمستقیم برای بازدارندگی استفاده کرده تا از دام جنگ مستقیم پرهیز شود.

ایران همواره برای دفاع از خود به ماده ۵۱ منشور سازمان ملل استناد کرده که حق دفاع مشروع را به رسمیت می‌شناسد و حتی در پاسخ‌های محدود موشکی یا سایبری ایران تأکید کرده که اقدامش واکنشی به تجاوز قبلی و در چارچوب دفاع است.

برخلاف آمریکا که در دو دهه اخیر در عراق، افغانستان، سوریه، لیبی و یمن دخالت نظامی کرده ایران هیچ‌گاه آغازگر جنگ نبوده و حتی رژیم جعلی صهیونیستی با ده‌ها حمله به خاک سوریه، لبنان و فلسطین در سطحی گسترده‌تر از ایران اقدام کرده اما با این حال رسانه‌های غربی گاه تصویری وارونه از سیاست ایران ارائه می‌دهند؛ تحلیلی که با بررسی میدانی و اسناد رسمی همخوانی ندارد.

وعده صادق ۳

در بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ رژیم صهیونیستی با استفاده از پهباد و جنگنده‌های پیشرفته چند نقطه حساس در تأسیسات نظامی ایران را هدف قرار داد و ایران پس از بررسی دقیق در پاسخ به اقدامات جنایکارانه رژیم صهیونیستی در کمتر از ۱۵ ساعت حمله‌ای هوشمندانه و هدفمند را در قالب «وعده صادق ۳» اجرا کرد و این پاسخ پیام روشنی به دشمنان داد؛ پاسخ ایران قاطع اما مسئولانه است.

ملت ستون استواری دفاع ملی ایران

در طول جنگ تحمیلی ایران تنها کشوری بود که همه مردمش با جان و دل از کشور دفاع کردند و پدیده بسیج مردمی، حضور داوطلبانه نوجوانان، زنان در پشتیبانی جنگ و ملت در پایداری اقتصادی الگویی کم‌نظیر در تاریخ جنگ‌های مدرن بود.

نسل‌های جدید نیز با فرهنگ مقاومت رشد یافته‌اند و این فرهنگ نه‌تنها در کتاب‌ها و فیلم‌ها بلکه در رفتار سیاسی و اجتماعی نیز تجلی یافته و دفاع مقدس بخشی از هویت ملی ایرانیان شده است.

ایران در ۲۰۰ سال گذشته هرگز آغازگر جنگی نبوده، نه به‌خاطر ضعف بلکه به‌خاطر فرهنگ و صلح و صلح‌طلبی ایرانی نه از سر تسلیم بلکه از منش انسانی، تاریخی و دینی و هرگاه دشمنی دست به تجاوز زده ایران تنها با تکیه بر مردم و ایمان به حقانیت ایستادگی کرده است.

سیاست ایران بر مبنای «صلح با عزت» استوار بوده و از جنگ نمی‌هراسد اما آغازگر آن هم نیست و از اشغال قفقاز تا ترور شهید فخری‌زاده از حمله صدام تا تجاوزات سایبری رژیم صهیونیستی ایران همیشه قربانی تجاوز و خیانت بوده اما هیچ‌گاه قربانی بودن را بهانه‌ای برای کینه‌توزی و توسعه‌طلبی قرار نداده است.

منابع: کتاب تاریخ معاصر ایران، کتاب جنگ ایران و عراق و کتاب ایران و سیاست دفاعی منطقه‌ای

انتهای خبر/