به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین یزدان جمشیدی در یادداشت اختصاصی نوشت: واقعه غدیر خم، نقطه‌ای عطف و تعیین‌کننده در تاریخ اسلام به شمار می‌رود که در آن، پیامبر اکرم (ص) به امر الهی، در برابر جمعیتی عظیم از مسلمانان، جانشین خود را معرفی کرد. این رویداد نه تنها به انتخاب فردی خاص محدود نمی‌شود، بلکه بیانگر اصلی اساسی در اسلام، یعنی ولایت است.

 ولایت، که ریشه در توحید دارد و در امتداد نبوت قرار می‌گیرد، ضامن هدایت جامعه اسلامی در مسیر صحیح و اصیل دین است. در دوران غیبت امام معصوم (عج)، این اصل از طریق ولایت فقیه تداوم می‌یابد.

در روز غدیر، پیامبر اکرم (ص) با جمله مشهور «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ» (هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست)، نه تنها محبت و علاقه به حضرت علی (ع) را بیان نکرد، بلکه ولایت، رهبری دینی و سیاسی ایشان را بر مسلمانان تثبیت کرد.

در این حدیث، واژه «مولا» به معنای سرپرست، صاحب اختیار و حاکم است، نه صرفاً به معنای دوست داشتن و محبت. این واقعه به قدری اهمیت داشت که در همان زمان، آیه شریفه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ...» (مائده: ۳) نازل شد. این آیه نشان می‌دهد که اکمال دین به تعیین رهبر و جانشین پیامبر (ص) وابسته است و ولایت، جزء لاینفک دین به شمار می‌رود که بدون آن، ساختار دین ناقص خواهد بود.

بر اساس آموزه‌های اهل‌بیت (ع)، شیعه معتقد است که زمین هیچ‌گاه از «ولی» خالی نمی‌ماند. در دوران غیبت امام مهدی (عج)، این نقش بر عهده فقیهی جامع‌الشرایط است؛ فردی که عالم به دین، عادل، مدیر و مدبر باشد. امام صادق (ع) در این زمینه می‌فرماید: «فَأَمَّا مَنْ كَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ ... فَلِلعَوامِ أَنْ يُقَلِّدُوهُ». این حدیث ضمن اثبات مرجعیت دینی، مبنای شرعی ولایت فقیه نیز محسوب می‌شود. به این معنا که در غیاب امام معصوم (ع)، مسئولیت هدایت فکری، اجتماعی و سیاسی جامعه بر عهده فقیهی عادل قرار می‌گیرد.

باید توجه داشت که ولایت فقیه، جایگزینی برای غدیر نیست، بلکه امتداد آن است. غدیر، اصل ولایت را تثبیت کرد و ولایت فقیه، شکل اجرایی و روزآمد این اصل در دوران غیبت است. همان‌گونه که رسول خدا (ص) در غدیر مأمور به تعیین ولی بود، امامان معصوم (ع) نیز از پیروان خود خواستند که در دوران غیبت، به فقیهان عادل رجوع کنند. امام زمان (عج) در توقیع معروف به اسحاق بن یعقوب می‌فرماید: «وَأَمَّا الحَوادِثُ الواقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا...». این عبارت، سندی روشن بر این است که فقیهان در عصر غیبت، حجت بر مردم هستند و ولایت دینی و اجرایی آنان، ادامه همان خط امامت و غدیر است.

یکی از نتایج اعتقاد به غدیر، باور به مشروعیت حکومت دینی است. امام خمینی (ره) بارها فرمودند: «ولایت فقیه همان ولایت رسول‌الله (ص) است، با این تفاوت که فقیه، معصوم نیست؛ اما وظیفه دارد همان اهداف و احکام را پیاده کند».

بنابراین، اصل ولایت در غدیر، به حکومت مشروع اسلامی در دوران غیبت، مشروعیت می‌بخشد و از نفوذ نظام‌های سکولار، استبدادی یا طاغوتی جلوگیری می‌کند. غدیر تنها یک رویداد تاریخی نیست، بلکه پیامی زنده و پویا برای تمامی اعصار است. غدیر به ما می‌آموزد که رهبری جامعه اسلامی باید بر اساس معیارهای الهی و با تکیه بر ارزش‌های دینی تعیین شود.

اعتقاد به ولایت فقیه، به معنای پذیرش این اصل است که در دوران غیبت، فقیهان عادل و شایسته، وظیفه هدایت و رهبری جامعه را بر عهده دارند. این اعتقاد، نه تنها به معنای اطاعت از دستورات فقیه است، بلکه به معنای تلاش برای تحقق آرمان‌های اسلامی و ایجاد جامعه‌ای عادلانه و سعادتمند است.

ولایت فقیه، تجلی‌گاه امید و انتظار است. این امید که با پیروی از رهنمودهای فقیهان عادل، می‌توانیم زمینه را برای ظهور امام زمان (عج) فراهم کنیم و شاهد برقراری عدل و داد در سراسر جهان باشیم. ولایت فقیه، نه تنها یک اصل سیاسی، بلکه یک اصل اعتقادی و فرهنگی است. این اصل، به ما کمک می‌کند تا در برابر چالش‌های دنیای امروز، هویت اسلامی خود را حفظ کنیم و در مسیر سعادت و کمال گام برداریم.

در پایان، باید تأکید کرد که حادثه غدیر، تنها یک جشن تاریخی نیست، بلکه بیانیه‌ای دائمی از سوی اسلام برای تعیین خط رهبری الهی است. اصل ولایت، ضامن بقای اسلام ناب محمدی (ص) است و در غیبت معصوم (ع)، استمرار آن در قالب ولایت فقیه تجلی می‌یابد. باور به ولایت فقیه، به معنای وفاداری عملی به غدیر و تحقق روح امامت در عصر انتظار است. 

یادداشت: حجت‌الاسلام والمسلمین یزدان جمشیدی_ استاد حوزه علمیه سمنان