الهه آریا در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به ضرورت بازخوانی فرهنگ بومی در جامعه امروز گفت: بازشناسی و تقویت ریشه‌های فرهنگی می‌تواند یکی از عوامل اصلی در پایداری هویت ملی و اجتماعی مردم باشد.

وی در ادامه افزود: در شرایطی که تحولات جهانی با سرعت زیادی در حال رخ دادن است، اگر جامعه نتواند به گونه‌ای آگاهانه و هوشمندانه از عناصر اصیل فرهنگ خود بهره‌مند شود، امکان فراموشی بسیاری از میراث معنوی و ارزشی وجود خواهد داشت.

این کارشناس‌ارشد حوزه فرهنگ اجتماعی عنوان کرد: فرهنگ بومی تنها به معنای آئین‌ها و رسوم کهن نیست بلکه شامل زبان، ادبیات شفاهی، هنرهای سنتی، شیوه‌های زیست و حتی نحوه تعامل مردم با طبیعت نیز می‌شود.

بنا به گفته وی، در هر منطقه‌ای از ایران می‌توان ردپای تاریخی و اجتماعی مهمی را مشاهده کرد که نسل‌های گذشته با تجربه و خرد خود به یادگار گذاشته‌اند و این عناصر در کنار هم، سرمایه‌ای بی‌بدیل برای جامعه معاصر به‌شمار می‌روند.

آریا تصریح کرد: توجه به فرهنگ بومی به معنای ایستایی یا مخالفت با نوگرایی نیست بلکه در حقیقت می‌تواند بستر مناسبی برای پذیرش نوآوری و خلاقیت ایجاد کند و وقتی افراد جامعه بدانند ریشه‌های فرهنگی‌شان چیست و چه جایگاهی در تاریخ و جغرافیای منطقه دارند، توانایی بیشتری در سازگاری با تغییرات جهانی خواهند داشت.

این کارشناس اظهار داشت: در سال‌های اخیر برخی جریان‌های فرهنگی و هنری به بازآفرینی و احیای بخش‌هایی از فرهنگ بومی پرداخته‌اند اما این روند هنوز به سطحی نرسیده است که بتواند به یک سیاست فرهنگی پایدار و ملی تبدیل شود.

آریا همچنین تصریح کرد: لازم است نهادهای آموزشی، رسانه‌ها و مراکز فرهنگی همکاری بیشتری در این زمینه داشته باشند و از ظرفیت پژوهشگران و هنرمندان برای ثبت و بازنمایی میراث فرهنگی بهره بگیرند.

وی بیان داشت: یکی از چالش‌های اصلی در مسیر بازخوانی فرهنگ بومی، غلبه الگوهای مصرفی و رسانه‌ای وارداتی است که گاه بدون نقد و بررسی در جامعه رواج پیدا می‌کند در حالی که جوانان امروز در معرض گسترده‌ترین حجم اطلاعات جهانی هستند.

این کارشناس معتقد است  اگر جوانان از پشتوانه فرهنگی و هویتی کافی برخوردار نباشند ممکن است دچار نوعی گسست هویتی شوند که پیامدهای آن در روابط اجتماعی و حتی در شیوه زندگی روزمره آشکار خواهد شد.

وی تأکید کرد: تقویت فرهنگ بومی می‌تواند به انسجام اجتماعی و همبستگی ملی کمک کند چراکه بسیاری از بحران‌های اجتماعی و فرهنگی در جوامع ناشی از ضعف درک مشترک از ارزش‌ها و باورهاست و بازگشت آگاهانه به ریشه‌های فرهنگی می‌تواند این خلأ را جبران کند.

آریا عنوان کرد: بازخوانی فرهنگ بومی باید همراه با نگاهی انتقادی باشد و برخی از سنت‌ها و باورهای گذشته ممکن است امروز کارکرد خود را از دست داده باشند یا حتی در تضاد با ارزش‌های انسانی و حقوق اجتماعی باشند.

این کارشناس افزود: نمونه‌های موفقی در جهان وجود دارد که نشان می‌دهد توجه به میراث فرهنگی نه تنها مانعی در برابر پیشرفت نیست بلکه می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک کند و اگر این ظرفیت‌های فرهنگی به‌درستی مدیریت شوند، نه تنها موجب افزایش درآمد و اشتغال خواهند شد بلکه جایگاه هویتی جامعه را نیز تقویت می‌کنند.

آریا تأکید کرد: در نظام آموزشی کشور لازم است سهم بیشتری برای آموزش تاریخ، ادبیات و هنر بومی در نظر گرفته شود زیرا آشنایی دانش‌آموزان و دانشجویان با ارزش‌های فرهنگی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد پیوندی عمیق‌تر میان نسل جدید و گذشته باشد و آنان را در برابر آسیب‌های فرهنگی مقاوم‌تر سازد.

وی یادآور شد: رسانه‌ها نیز نقش مهمی در این مسیر دارند و تولید برنامه‌های جذاب و خلاقانه درباره آئین‌ها، موسیقی‌ها و روایت‌های محلی می‌تواند علاقه جوانان را به فرهنگ بومی افزایش دهد و مانع از فراموشی آن شود.

آریا اظهار داشت: برای بازخوانی فرهنگ بومی، نیازمند همکاری گسترده میان دانشگاه‌ها، نهادهای فرهنگی، هنرمندان و حتی مردم محلی هستیم و تنها زمانی که این همکاری به یک حرکت جمعی تبدیل شود می‌توان انتظار داشت فرهنگ بومی نه تنها حفظ شود بلکه به شکلی پویا و خلاق در زندگی امروز جریان یابد.

این کارشناس تأکید کرد: بازگشت به ریشه‌ها به معنای بازگشت به عقب نیست بلکه حرکتی رو به جلو برای ساختن آینده‌ای استوارتر است و جامعه‌ای که ریشه‌های فرهنگی خود را می‌شناسد، بهتر می‌تواند در برابر تغییرات جهانی بایستد و هم‌زمان سهم موثرتری در تولید فرهنگ جهانی داشته باشد.

انتهای خبر/