تعرفه گمرکی بر بازار اثرگذار است

کارشناس ارشد اقتصاد بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به سیاست تعرفه‌گذاری گمرکی بر نقش حیاتی آن در حمایت از تولید داخلی تأکید کرده و اظهار داشت: تعرفه‌های گمرکی یکی از ابزارهای اصلی دولت‌ها برای مدیریت واردات، حمایت از صنایع داخلی و تنظیم بازار هستند و در شرایط فعلی که کشور با چالش‌های ارزی مواجه است منطقیست که واردات کالاهای غیرضروری و دارای مشابه تولید داخلی با نرخ‌های بالاتر گمرکی مواجه شود.

حسین خبازی عنوان کرد: هدف ما نه صرفاً افزایش درآمدهای گمرکی بلکه هدایت منابع ارزی به سمت نیازهای اصلی و جلوگیری از خروج بی‌رویه ارز است زیرا باید از تولید داخلی در برابر سیل واردات محافظت کرد و بدون تعرفه، بسیاری از کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی که اکنون اشتغال‌زا هستند در رقابت نابرابر با کالاهای ارزان‌قیمت خارجی نابود خواهند شد.

وی با اشاره به برخی انتقادها مبنی بر اثر تورمی تعرفه‌ها بیان کرد: ما نمی‌توانیم به خاطر نگرانی از نوسان کوتاه‌مدت قیمت‌ها سیاست صنعتی کشور را قربانی کنیم و اگر تعرفه به درستی هدف‌گذاری و اجرا شود در میان‌مدت باعث کاهش وابستگی، افزایش تولید داخلی و در نهایت ثبات قیمت‌ها خواهد شد و به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند لوازم خانگی، پوشاک و مواد غذایی نمونه‌های موفقی از این سیاست وجود دارد.

خبازی تأکید کرد: اصلاحات در ساختار گمرک و کاهش بروکراسی نیز هم‌زمان در دستور کار قرار دارد و در حال حرکت به سوی گمرک هوشمند هستیم تا فرآیند ترخیص کالا سریع‌تر و شفاف‌تر شود و این امر کمک می‌کند تا اثر مثبت تعرفه‌ها بر تولید، سریع‌تر ظاهر شود و بازار با کمبود مواجه نشود.

این کارشناس یادآور شد: بسیاری از کشورها حتی با اقتصاد آزاد از سیاست‌های حمایتی مشابه استفاده می‌کنند و ترکیه، هند و حتی برخی کشورهای اروپایی نیز در سال‌های اخیر برای صنایع کلیدی خود تعرفه‌های هدفمند اعمال کرده‌اند و ایران هم باید در چارچوب نیازهای ملی و مزیت‌های نسبی‌اش چنین سیاست‌هایی را به‌کار گیرد.

وی با بیان اینکه تعرفه، یک ابزار سیاستی هوشمند است و نه یک مانع» گفت: ما باید از این ابزار برای رشد پایدار اقتصادی و حفظ اشتغال در کشور بهره ببریم و البته این سیاست باید همواره با پایش و بازنگری دوره‌ای همراه باشد تا کارایی آن حفظ شود.

تعرفه‌های گمرکی دخالت مستقیم در معیشت دارد

کارشناس ارشد اقتصاد گمرک در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با انتقاد از رویکرد دولت در این حوزه نسبت به تبعات اجتماعی و اقتصادی این سیاست هشدار داد.

امیرعلی بهرامی اظهار کرد: تعرفه‌های بالا شاید در نگاه اول ابزاری برای حمایت از تولید داخلی به نظر برسند اما در عمل موجب افزایش قیمت کالاهای مصرفی، کاهش رقابت‌پذیری و فشار مضاعف بر معیشت مردم می‌شوند و وقتی واردات یک کالا گران می‌شود حتی تولیدکننده داخلی هم انگیزه‌ای برای کاهش قیمت یا بهبود کیفیت ندارد.

این اقتصاددان با اشاره به نقش رقابت در بهبود کیفیت کالاها عنوان کرد: تعرفه‌های سنگین فضای رقابتی را از بین می‌برند و بازار را به نفع تولیدکننده داخلی بدون الزام به نوآوری تغییر می‌دهند و در نتیجه مصرف‌کننده مجبور به خرید کالای گران‌تر و بعضاً بی‌کیفیت‌تر می‌شود و این امر به‌ویژه در اقشار کم‌درآمد آسیب‌پذیرتر از سایر گروه‌ها، تأثیر شدیدتری دارد.

وی افزود: افزایش تعرفه عملاً به یک نوع مالیات غیرمستقیم بر مردم تبدیل می‌شود و دولت به جای آنکه هزینه ناکارآمدی و ضعف در تولید داخلی را جبران کند بار آن را بر دوش مصرف‌کننده می‌گذارد و این سیاست در بلندمدت نه تنها به بهبود وضعیت تولید منجر نمی‌شود بلکه موجب افزایش تورم و نارضایتی عمومی خواهد شد.

بهرامی با تأکید بر اینکه حمایت از تولید داخلی باید هوشمندانه و ساختاری باشد، گفت: به جای آنکه واردات را گران کنیم، باید هزینه‌های تولید در داخل را کاهش دهیم؛ از جمله با اصلاح مالیات‌ها، کاهش بروکراسی، بهبود دسترسی به منابع مالی و سرمایه‌گذاری در فناوری زیرا این مسیر منجر به رقابت‌پذیری واقعی می‌شود.

وی به تجربه سایر کشورها اشاره کرد و بیان داشت: کشورهایی که در زمینه حمایت از تولید موفق بوده‌اند بیش از آنکه به تعرفه متکی باشند، با سیاست‌های صنعتی منسجم، حمایت‌های مالیاتی و ارتقاء بهره‌وری توانسته‌اند رشد پایدار ایجاد کنند و در مقابل بسیاری از کشورهای در حال توسعه که صرفاً به تعرفه اتکا کرده‌اند، به بن‌بست خورده‌اند.

وی ابراز کرد: تعرفه بالا شاید در کوتاه‌مدت به ظاهر مفید باشد اما هزینه‌های پنهان زیادی دارد؛ از جمله افزایش قاچاق، ایجاد رانت در فرآیند واردات و گسترش بازار سیاه. لذا باید با نگاهی جامع و داده‌محور به این سیاست‌ها نگریست و از نگاه شعاری پرهیز کرد.

افزایش تعرفه گمرکی سبب افزایش قاچاق شده است

عضو اتاق بازرگانی با ابراز نگرانی نسبت به افزایش تعرفه‌های گمرکی اعلام کرد: این سیاست فشار مضاعفی را بر فعالان اقتصادی و در نهایت بر مصرف‌کننده نهایی وارد کرده است.

کیان افشاریان عنوان کرد: افزایش تعرفه‌ها در سال‌های اخیر باعث شده که واردات قانونی بسیاری از کالاها به‌ویژه کالاهای مصرفی با چالش‌های جدی مواجه شود و در شرایطی که مردم با تورم سنگین دست‌وپنجه نرم می‌کنند این سیاست فقط هزینه‌ها را بالا می‌برد و به کاهش قدرت خرید دامن می‌زند.

وی افزود: ما به‌جای حمایت از تولید داخلی عملاً بازار را به دست قاچاقچی‌ها داده‌ایم و وقتی واردکننده رسمی باید چند برابر هزینه پرداخت کند در حالی که کالای مشابه بدون پرداخت تعرفه وارد می‌شود رقابت نابرابر شکل می‌گیرد و کل سیستم تجاری آسیب می‌بیند.

افشاریان با اشاره به نبود شفافیت در تعیین تعرفه‌ها ابراز داشت: متأسفانه تعرفه‌ها نه‌تنها بالا هستند بلکه متغیر و غیرقابل پیش‌بینی‌اند و ما به‌عنوان بخش خصوصی نمی‌دانیم چه کالایی با چه نرخی ترخیص خواهد شد و این سردرگمی به ضرر همه است و باید چارچوب مشخص، شفاف و باثباتی برای تعرفه‌گذاری وجود داشته باشد.

این واردکننده تأکید کرد: راه حمایت از تولید داخلی صرفاً از مسیر تعرفه‌گذاری نمی‌گذرد چراکه باید اول زیرساخت تولید داخلی را تقویت کنیم و تولیدکننده داخلی اگر حمایت عملی ببیند حتی در فضای رقابتی هم می‌تواند دوام بیاورد اما با سیاست تعرفه‌محور تنها نتیجه گرانی و نارضایتی است.

وی به نقش گمرک در افزایش هزینه‌ها اشاره کرد و گفت: طولانی بودن فرآیند ترخیص کالا، نبود سامانه‌های کارآمد و عدم پاسخگویی دقیق باعث تأخیر و هزینه مازاد می‌شود و در کنار تعرفه بالا این‌ها به‌شدت فضای کسب‌وکار را تضعیف کرده‌اند.

افشاریان با بیان اینکه سیاست‌های تجاری باید در خدمت مردم باشد خاطرنشان کرد: باید سیاست‌هایی اتخاذ شود که هم تولید داخل را تقویت کند و هم واردات را تسهیل کند و هم مانع از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شود زیرا ما به تعادل نیاز داریم.

انتهای خبر/