به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، فعال اقتصادی در یادداشتی نوشت: سیاست ارزی هنگامی از مدار ثبات خارج می‌شود که سیاست‌گذار فاقد قاعده رفتاری شفاف باشد و تصمیم‌ها را بر پایه چشم‌اندازی مبهم و بدون کنترل سامان دهد؛ وضعیتی که شدت گرفتن هر شوک بیرونی را از مسیر تقاضای احتیاطی و رفتارهای تقلیدی تشدید می‌کند و عملا بازار را به سمت واکنش‌های هیجانی سوق می‌دهد.

در چنین فضایی بنگاه‌ها با چشم‌اندازی نامطمئن روبه‌رو می‌شوند، برنامه‌ریزی تولید و سرمایه‌گذاری را به تعویق می‌اندازند و امکان پیش‌بینی هزینه‌ها و بازده فعالیت‌ها را از دست می‌دهند؛ زیرا مسئله اصلی نه سطح اسمی نرخ ارز، بلکه نبود چارچوب مشخص برای پیوند نرخ ارز با متغیرهای بنیادی اقتصاد است.

هنگامی که رابطه نرخ ارز با تفاوت تورم داخلی و خارجی، تراز پرداخت‌ها، جریان ورودی و خروجی سرمایه و سمت‌گیری سیاست پولی روشن نباشد، فعال اقتصادی نمی‌تواند مسیر آینده را تشخیص دهد و ناچار است تصمیم‌های کوتاه‌مدت و محافظه‌کارانه بگیرد که خود به چرخه ناپایداری دامن می‌زند.

در غیاب چنین چارچوبی، بار ریسک بر دوش کل اقتصاد سنگین‌تر می‌شود و هزینه تامین مالی، هزینه پوشش ریسک و هزینه نگهداری دارایی‌های جایگزین افزایش می‌یابد؛ روندی که نه تنها سرمایه‌گذاری جدید را محدود می‌کند بلکه پروژه‌های نیمه‌تمام را نیز در معرض توقف قرار می‌دهد.

بی‌ثباتی ارزی همچنین موجب انتقال منابع از فعالیت‌های مولد به فعالیت‌های سفته‌بازانه می‌شود و انگیزه بنگاه‌ها برای توسعه صادرات یا برنامه‌ریزی بلندمدت را کاهش می‌دهد.

زمان‌هایی که نوسان نرخ ارز بدون منطق رفتاری مشخص رخ می‌دهد، انتظارات تورمی با سرعت بیشتری شکل می‌گیرد و حتی تغییرات کوچک به موج‌های بزرگ تبدیل می‌شود.

 این چرخه زمانی خطرناک‌تر است که سیاست‌گذار نه تنها قواعد رفتار خود را اعلام نکند، بلکه در عمل نیز با واکنش‌های مقطعی، دیرهنگام یا چندگانه پیام‌های متضادی به بازار ارسال کند و موجب شود فعالان اقتصادی برداشت کنند که دولت فاقد راهبرد مشخص است.

در چنین وضعی، اطمینان‌بخشی هوشمند زمانی معنا پیدا می‌کند که دامنه نوسان هدایت‌شده با قواعد پایدار و قابل اتکا تعریف شود تا بازار بداند سیاست‌گذار در برابر نوسانات چگونه واکنش نشان خواهد داد.

شفاف‌سازی رفتار سیاستی، اعلام منظم برنامه‌های ارزی، هماهنگ‌سازی مسیرهای عرضه و ایجاد یک رویکرد ارتباطی روشن می‌تواند انتظارات را مهار کند و اقتصاد را از مدار واکنش‌های هیجانی به مدار رفتار عقلایی بازگرداند.

هنگامی که قواعد مشخص، دامنه قابل پیش‌بینی و زمان‌بندی روشن اجرا شود، فعال اقتصادی می‌تواند برنامه‌ریزی میان‌مدت داشته باشد، ریسک را مدیریت کند و منابع خود را از فعالیت‌های غیرمولد به سمت تولید و سرمایه‌گذاری پایدار هدایت کند؛ امری که در نهایت ثبات ارزی را تقویت و ظرفیت رشد اقتصاد را افزایش می‌دهد.

یادداشت: فرج‌الله معماری- فعال اقتصادی