به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، بناهای تاریخی به عنوان شاهدان خاموش زندگی گذشتگان، نقش بسیار مهمی در درک تاریخ و فرهنگ انسان‌ها ایفا می‌کنند. این بناها نه‌تنها به ما اجازه می‌دهند که به دوره‌های مختلف تاریخی سفر کنیم، بلکه به ما کمک می‌کنند تا با زوایای مختلف زندگی انسان‌ها در گذشته آشنا شویم. 

در این میان، خانه وکیل‌الرعایای سمنان، یکی از آثار ارزشمند دوره قاجار است که نشان‌دهنده معماری و فرهنگ غنی ایران در آن دوره است.

این خانه تاریخی، یکی از بناهای ارزشمند متعلق به سید رحیم عمید طباطبایی، شخصیت برجسته دوران قاجار، است و این شخص به‌عنوان «وکیل‌الرعایا» شناخته می‌شود که از نفوذ و اعتبار بالایی در جامعه آن زمان برخوردار بوده است. وی برادر رئیس‌الاطباء ناصرالدین شاه قاجار نیز بود و این ارتباط خانوادگی نشان‌دهنده جایگاه ویژه خانواده عمید طباطبایی در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران است.

خاندان عمید طباطبایی همچنین به دلیل موقوفات متعددی که در سمنان دارند، همواره در امور خیریه و اجتماعی مشارکت داشته‌اند که این فعالیت‌ها نشان‌دهنده تعهد آن‌ها به جامعه و فرهنگ محلی است. به‌علاوه، آن‌ها در دوره‌ای متولی کاروانسرای آهوان بودند که اخیراً به ثبت جهانی رسیده و این موضوع بیانگر تلاش این خانواده در حفظ و نگهداری آثار تاریخی و تسهیل ارتباطات تجاری در منطقه بوده است.

این بنای تاریخی متأسفانه، مانند بسیاری از بناهای تاریخی دیگر، در معرض خطر قرار گرفته و نیاز به توجه ویژه‌ای برای حفاظت و احیای آن وجود دارد.

 اگرچه این بنا هنوز به طور رسمی در فهرست آثار ملی قرار نگرفته، اما می‌تواند به عنوان یک پایگاه فرهنگی و گردشگری مورد توجه قرار گیرد، به‌ویژه اگر برنامه‌های احیای مناسبی برای آن تدوین شود.

غربت بناهای تاریخی در سایه بی‌توجهی میراث فرهنگی

در همین خصوص؛ حسین ترحمی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» با اشاره به اینکه خانه تاریخی وکیل‌الرعایا در منطقه «سی‌سر» سمنان واقع شده است، گفت: این خانه با قدمت بالا و متعلق به شخصیت‌های تاریخی معروف در سمنان است.

فعال میراث فرهنگی در شهرستان سمنان در ادامه افزود: متأسفانه برخی از قسمت‌های این خانه تاریخی آسیب دیده و مورد بی‌توجهی میراث فرهنگی قرار گرفته که باید مرمت صورت بگیرد.

به گفته ترحمی، اداره میراث فرهنگی شهرستان و استان سمنان اصلاً اطلاعی از وجود این بناهای تاریخی در شهرستان ندارد و هنوز هم آن را شناسایی نکرده‌ است.

ترحمی با بیان اینکه بناهای قدیمی بخشی از هویت فرهنگی این استان هستند، اظهار کرد: این بناها نه‌تنها نمایانگر سبک‌های مختلف معماری هستند بلکه داستان‌ها و رویدادهای تاریخی مهمی را نیز در خود جای داده‌اند. 

این دوستدار میراث فرهنگی همچنین افزود: بسیاری از این بناها به‌دلیل عدم حفاظت مناسب، فرسایش، زلزله و سایر عوامل در معرض خطر هستند و بی‌توجهی به مرمت و احیای این بناها موجب می‌شود که آن‌ها به حالت متروک درآمده و به مرور زمان از بین بروند.

به گفته وی، حفاظت از این بناها نه تنها به معنای حفظ تاریخ و فرهنگ ایران است بلکه می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد از طریق گردشگری نیز عمل کند.

ترحمی عنوان کرد: برای حفاظت از خانه وکیل‌الرعایا، پیشنهاد می‌شود که نهادهای مربوطه اقدام به ثبت این بنا در فهرست آثار ملی کرده و برنامه‌های مرمت و احیا را طراحی و اجرا کنند.

این فعال میراث فرهنگی با تأکید بر اینکه با درک ارزش بناهای تاریخی، می‌توانیم به حفظ و نگهداری این میراث ارزشمند کمک کنیم، ابراز کرد: این بناها تنها متعلق به گذشته نیستند، بلکه بخشی از هویت فرهنگی ما هستند و باید به نسل‌های آینده منتقل شوند.

خانه‌ تاریخی وکیل‌الرعایا شناسایی نشده است

مریم طاهر دوست‌محمدی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» در خصوص وضعیت خانه وکیل‌الرعایا گفت: این خانه تاریخی توسط مشاوران میراث‌فرهنگی هنوز مورد بررسی و شناسایی قرار نگرفته است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سمنان با بیان اینکه مستندات قانونی برای تاریخی بودن آن باید وجود داشته باشد، افزود: کارشناسان میراث‌ فرهنگی برای بازدید این بنا خواهند رفت و اگر مالک برای ثبت آن تمایل داشته باشد، میراث فرهنگی این بنا را در صورت واجدالشرایط بودن حتماً در فهرست آثار ملی قرار خواهد داد.

وی همچنین تصریح کرد: کارشناسان حوزه فنی و مشاور واجد شرایط باید بناهای تاریخی را بازدید کنند و اِلمان‌ها و شاخص‌های واجد ارزش را بسنجند و شرایط دارای ارزش بودن را بررسی کنند و بعد آن را جهت ثبت به‌عنوان خانه تاریخی شناسایی کرده و اقدامات لازم برای ثبت آن در فهرست آثار ملی را انجام دهند.

طاهر دوست‌محمدی با بیان اینکه تعداد بسیاری از بناهای تاریخی و قدیمی شهر سمنان در مالکیت بخش خصوصی هستند که قاعدتاً نگهداری از آن‌ها بر عهده خود مالک است، اظهار کرد: اگر مالک بخش خصوصی به ميراث فرهنگی مراجعه کند، حتماً تمام اقدامات لازم را برای ثبت بنا و یا حمایت‌های بعدی را برای آن‌ها انجام می‌دهیم.

وی خاطرنشان کرد: تعداد زیادی بنا وجود دارد که مالکان آن‌ها علاقه‌ای به ثبت آن ندارند ولی در صورت تمایل امورات را در دست اقدام قرار داده و در مرحله بررسی و شناسایی ثبت بنا در فهرست آثار ملی قرار می‌دهیم و همچنین در تعمیر و مرمت نیز از طریق مصالح به آن‌ها کمک خواهیم کرد.

انتهای خبر/