به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ بازارچه دائمی صنایع دستی سمنان، پروژه‌ای که می‌توانست ویترینی برای نمایش هنر دست صنعتگران این استان باشد، سال‌هاست در چرخ‌دنده‌های مشکلات گرفتار شده و امیدی را که در دل بیش از ۴ هزار هنرمند زنده کرده بود، به یأس تبدیل کرده است. 

 این پروژه که با هدف حمایت از بیش ۵۰ رشته صنایع دستی فعال در استان و ایجاد فضایی مناسب برای عرضه و فروش محصولاتشان تعریف شده بود، به دلیل کمبود اعتبار، تاخیرات مکرر و موانع اداری، به پیشرفت قابل توجهی نرسیده و به دغدغه‌ای جدی برای فعالان این عرصه تبدیل شده است.

این پروژه نیمه‌تمام، نمادی از چالش‌های متعدد پیش‌روی هنرمندان صنایع دستی در استان سمنان است که با وجود دارا بودن میراث غنی و هنرمندان ماهر، با مشکلات عدیده‌ای در مسیر پیشرفت و دیده شدن روبه‌رو هستند.

صنایع دستی سمنان؛ گنجینه‌ای با قدمت ۶ هزار ساله

استان سمنان، با دارا بودن میراث غنی از هنرهای دستی، به‌عنوان یکی از قطب‌های صنایع دستی ایران شناخته می‌شود. قدمت این هنرها به ۶ هزار سال پیش بازمی‌گردد و آثار سفالی کشف شده در این منطقه، گواه این مدعاست.

از آن زمان تاکنون، هنرمندان این خطه با ابتکار و ذوق هنری خود، رشته‌های مختلفی از صنایع دستی را ابداع و توسعه داده‌اند. امروزه، بیش از ۴ هزار هنرمند در ۵۲ رشته صنایع دستی مختلف در استان سمنان مشغول فعالیت هستند.  

از گلیم‌بافی و قالی‌بافی گرفته تا سفالگری، نقره‌کاری، چرم‌دوزی، معرق‌کاری و بسیاری دیگر از رشته‌های هنری، در این استان رونق دارند. این تنوع و عمق در هنرهای دستی، سمنان را به یک گنجینه هنری ارزشمند تبدیل می‌کند.

بازارچه دائمی صنایع‌دستی سمنان، که به‌عنوان یکی از مصوبات دور دوم سفر رئیس‌جمهوری در سال ۹۷ به این استان تعریف شد، سال‌هاست در انتظار تکمیل و بهره‌برداری قرار دارد. 

این پروژه که با هدف حمایت از هنرمندان، ایجاد فضای مناسب برای معرفی و فروش محصولات صنایع‌ دستی و نیز جذب گردشگر شکل گرفت، از سال ۱۳۹۷ تاکنون با چالش‌های مالی و اعتباری متعددی روبه‌رو بوده است.  

در اسفندماه ۱۳۹۹، مهدی جمال، مدیرکل وقت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، خبر از اختصاص اعتباری تازه پس از سفر دکتر مونسان، وزیر وقت میراث‌ فرهنگی، به سمنان داد و ابراز امیدواری کرده بود که این اعتبار بتواند روند تکمیل بازارچه را سرعت بخشد و توضیح داده بود که طرح بزرگ بازارچه نیازمند تأمین اعتبارات استانی است، چراکه اعتبارات ملی به تنهایی پاسخ‌گو نیست. 

جمال با اشاره به تخصیص ۱۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی از آغاز پروژه، پیشرفت فیزیکی را تنها ۳۰ درصد اعلام کرده بود. او تأکید داشت که همراهی مسئولان استانی می‌تواند این آرزوی دیرینه هنرمندان و مردم سمنان را محقق کند.  

در ادامه مسیر، خردادماه ۱۴۰۲، کرم‌زاده، مدیرکل بعدی، در توضیح روند پروژه اعلام کرد که تاکنون ۹ میلیارد تومان برای احداث بازارچه هزینه شده است. 

وی با تشریح مصوبات سفر ریاست‌جمهوری در حوزه میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفته بود که مجموع اعتبارات مصوب این بخش طی سه سال ۱۲۰ میلیارد تومان بوده که ۱۵ میلیارد تومان آن به بازارچه صنایع‌دستی سمنان اختصاص دارد.

به گفته مسئول پیشین میراث‌ فرهنگی سمنان، سال ۱۴۰۱، ۱۳ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان و سال ۱۴۰۲ نیز ۲۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در قالب همین مصوبات به استان تخصیص یافته بود. 

کرم‌زاده همچنین بر اهمیت تکمیل هرچه سریع‌تر بازارچه تأکید و آن را عاملی مؤثر در رونق اشتغال، معرفی هنر بومی و جذب گردشگر عنوان کرده بود.

حال که در سال ۱۴۰۴ هستیم و هنوز نیز تکلیف این پروژه بعد از گذشت هفت سال مشخص نیست و مدیرکل فعلی میراث‌ فرهنگی و گردشگری استان سمنان نیز در پاسخ به پیشرفت کار و زمان افتتاح بازارچه، با یک پیچ تاریخی زیبا از کنار سؤالات می‌گذرند و حاضر به شفاف‌سازی نشدند و البته این پیچ تاریخی ممکن است به معنای یک استراتژی نوین برای غافلگیر کردن با افتتاح ناگهانی باشد!

این وضعیت باعث شده تا جامعه محلی و فعالان اقتصادی همچنان در بلاتکلیفی به سر ببرند. چشم‌انداز بازارچه، که می‌توانست محرک قوی برای اقتصاد منطقه باشد، هنوز در هاله‌ای از ابهام است. 

چالش‌های پیش روی هنرمندان

بنا به گفته برخی از هنرمندان نیز، دلایل اصلی تاخیر در احداث بازارچه دائمی صنایع دستی سمنان، مواردی همچون کمبود اعتبارات مالی، موانع اداری و بروکراسی پیچیده و تأخیر در اخذ مجوزهای لازم است که این مشکلات، هنرمندان را در معرض ضررهای مالی و از دست رفتن فرصت‌های فروش قرار داده است.

 بسیاری از هنرمندان، با مشکلات مالی مواجه شده‌اند و درآمدی پایدار برای خود ندارند. عدم دسترسی به بازارهای مناسب و فضاهای مناسب برای عرضه محصولات، باعث شده تا بسیاری از هنرمندان با مشکلات فروش مواجه شده و نابودی هنرهای سنتی و بومی را به خطر بیندازند.

حمایت از هنرمندان صنایع دستی نه تنها برای حفظ و ترویج میراث فرهنگی و هنری کشور ضروری است، بلکه می‌تواند به ایجاد اشتغال پایدار و رونق اقتصادی در مناطق مختلف استان سمنان نیز کمک کند.

ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی، می‌تواند فضایی امن و مناسب برای فروش محصولات هنرمندان فراهم کند و به معرفی بهتر هنرهای دست این استان به بازارهای داخلی و خارجی کمک کند.

 این بازارچه، موجب افزایش درآمد هنرمندان و تداوم فعالیت آن‌ها در این حوزه می‌شود و از نابودی این هنرهای ارزشمند جلوگیری می‌کند.

برای حل این مشکل، ضروری است که مسئولان ذیربط با ارائه راهکارهای عملی و برنامه‌ریزی دقیق، به رفع موانع و مشکلات موجود در مسیر احداث بازارچه صنایع دستی بپردازند.

تخصیص بودجه کافی، ساده‌سازی قوانین و فرآیندهای اداری و ایجاد ارتباطات مؤثر بین هنرمندان و سرمایه‌گذاران می‌تواند در رونق این بازارچه و حمایت از هنرمندان بسیار مؤثر باشد. 

 همچنین، آموزش‌های تخصصی و بازاریابی هدفمند می‌تواند به افزایش کیفیت و فروش محصولات هنرمندان کمک کند. اهمیت معرفی صنایع دستی سمنان در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی نیز قابل توجه است.

در پایان، امید است با تلاش مسئولان و حمایت از هنرمندان صنایع دستی استان سمنان، بازارچه دائمی صنایع دستی این استان به زودی راه‌اندازی شود و این هنرهای ارزشمند و بومی، در معرض دید عموم قرار گیرند.

امیدواریم این پیچ تاریخی هر چه زودتر به یک جاده هموار و روشن منتهی شود و ما به جای حدس و گمان، شاهد اقدامات عملی و زمان‌بندی مشخص برای تکمیل این پروژه باشیم.

انتهای خبر/