به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، فعال اقتصادی در یادداشت اختصاصی نوشت: چالش انرژی در ایران با افزایش عرضه حل نخواهد شد، بلکه تنها از مسیر مدیریت تقاضا و مصرف هوشمند قابل کنترل و برنامه‌ریزی است. امروز راه برون‌رفت از بحران انرژی در اصلاح رفتار مصرف نهفته است، نه در توسعه بی‌وقفه تولید. واحدهای بزرگ صنعتی اگر الگوی مصرف خود را اصلاح کنند، می‌توانند از مصرف‌کننده پرهزینه انرژی به کنشگر بهره‌وری ملی تبدیل شوند.  

در اقتصاد نوین، مدیریت تقاضا یعنی بهره‌گیری از فناوری‌های پایش و کنترل، سازوکارهای انگیزشی هوشمند و نظام واقعی قیمت‌گذاری انرژی. این ترکیب، مسیر اصلاح رفتار مصرف را باز می‌کند؛ به‌گونه‌ای که با افزایش کارایی، اتلاف منابع کاهش یابد و هزینه فرصت انرژی به سود تولید و صادرات جهت‌گیری کند.  

تجربه کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی نشان می‌دهد رشد پایدار اقتصادی نه بر پایه تولید بیشتر، بلکه بر پایه مصرف خردمندانه و سیاست‌گذاری مبتنی بر بهره‌وری استوار است. هر بنگاه صنعتی که الگوی مصرف خود را بهینه کند، هزینه‌های تولید را می‌کاهد، بهره‌وری ملی را افزایش می‌دهد و ثبات انرژی کشور را تقویت می‌کند.  

بخش خصوصی در این مسیر، شریک اصلی دولت است. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های کارآمد، به‌ویژه در حوزه انرژی‌های نو، سودآورتر و پایدارتر از ساخت نیروگاه‌های جدید خواهد بود. مدیریت انرژی در حقیقت بازنگری در منطق توسعه است؛ نقطه‌ای که در آن انرژی دیگر صرفاً یک نهاده تولید نیست، بلکه سرمایه دانایی و رمز دوام اقتصادی به شمار می‌رود.  

در کنار این رویکرد، اعتماد ستون نامرئی هر اقتصاد پویا است، و شفافیت نخستین گام در ایجاد و حفظ این اعتماد؛ پلی میان دولت و مردم. هر قرارداد عمومی، نه تنها سندی مالی بلکه نشانه‌ای از صداقت حاکمیت و احترام به سرمایه ملی است.  

با گشوده شدن داده‌ها و اجرای مناقصات شفاف، رقابت زنده می‌شود و سرمایه‌گذار با اطمینان تصمیم می‌گیرد. شفافیت، نظارت را آسان‌تر و هزینه پنهان‌کاری را کمتر می‌کند؛ هر داده آشکار، امید و کارآمدی را در اقتصاد می‌رویاند.  

در جهانی که سرمایه از سایه می‌گریزد، اقتصاد در روشنایی صداقت رشد می‌کند و اعتماد در شفافیت پایدار می‌ماند. هر قراردادی که در آفتاب بسته شود، به پشتوانه ملی بدل می‌شود. ملتی که اقتصاد خویش را با صداقت اداره کند، بی‌تردید ثروت را در اعتماد بازمی‌یابد.  

در نهایت، اصلاح الگوی مصرف انرژی و نهادینه‌سازی شفافیت مالی، دو محور هم‌افزای اقتصاد آینده ایران‌اند. جامعه‌ای که داده را دارایی می‌داند و تصمیم را بر پایه آمار می‌گیرد، در مسیر پیشرفت واقعی گام برمی‌دارد. دولت باید سامانه‌های رصد هوشمند مصرف را با نظام انگیزشی مالیاتی پیوند دهد تا رفتار بهره‌ورانه به انتخاب طبیعی بازار تبدیل شود. آن‌گاه هر واحد تولیدی بر اساس صرفه‌جویی و نوآوری پاداش گیرد، نه مصرف بیشتر. آینده اقتصاد ایران نه در انباشت انرژی، بلکه در اخلاق مصرف و صداقت مدیریت رقم می‌خورد؛ جایی که توسعه با اعتماد آغاز می‌شود و در شفافیت تداوم می‌یابد.

یادداشت: فرج‌الله معماری_ فعال اقتصادی