
مرآت گزارش میدهد؛
کنکور بازتابی از بیعدالتی آموزشی در کشور
کنکور سراسری که سالهاست بهعنوان معیار اصلی ورود به دانشگاهها شناخته میشود امروز بیش از آنکه سنجشی عادلانه از تواناییها باشد، بازتابدهنده نابرابریهای آموزشی و شکافهای اقتصادی و اجتماعی عمیق در کشور است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ کنکور سراسری سالهاست که بهعنوان اصلیترین مسیر ورود به دانشگاهها شناخته میشود و نقش تعیینکنندهای در آینده تحصیلی و اجتماعی دانشآموزان دارد.
با این حال، این مسیر همواره با پرسشهای جدی درباره عدالت آموزشی همراه بوده است. عدالت آموزشی به معنای فراهم شدن فرصتهای برابر برای همه داوطلبان است تا بتوانند بر اساس استعداد و توان واقعی خود به موفقیت برسند اما در عمل عوامل متعددی مانع تحقق این هدف میشوند.
یکی از مهمترین چالشها در این زمینه نظام سهمیهبندی است و سهمیههایی که با هدف حمایت از گروههای خاص تعریف شدهاند، در بسیاری موارد به نابرابری بیشتر دامن زده و موجب شدهاند برخی داوطلبان با رتبههای پایینتر وارد رشتهها و دانشگاههای پرطرفدار شوند و این مسئله نه تنها انگیزه سایر دانشآموزان را کاهش میدهد بلکه به بیاعتمادی نسبت به نظام پذیرش دانشجو نیز میانجامد.
تفاوت گسترده میان مدارس کشور از دیگر موانع عدالت آموزشی بوده و مدارس غیرانتفاعی و تیزهوشان با امکانات پیشرفته و معلمان مجرب بیشترین سهم رتبههای برتر کنکور را دارند، در حالیکه مدارس دولتی در مناطق محروم به دلیل کمبود منابع آموزشی سهم اندکی در موفقیت دارند و این نابرابری، خانوادهها را به سمت هزینههای سنگین کلاسهای تقویتی و موسسات کنکور سوق داده و فشار مالی زیادی ایجاد کرده است.
تغییرات ناگهانی در قوانین و فشار روانی ناشی از رقابت شدید، استرس دانشآموزان را تشدید میکند و گاهی مانع بروز استعدادهای واقعی آنان میشود.
برای تحقق عدالت آموزشی نیاز به اصلاحات بنیادین در نظام آموزشی وجود دارد؛ از ارتقای کیفیت مدارس دولتی و بازنگری در سهمیهها گرفته تا طراحی نظام سنجش چندبعدی و کاهش فشارهای روانی و تنها در چنین شرایطی میتوان امیدوار بود که کنکور به بستری عادلانه برای شناسایی استعدادها تبدیل شود.
سهمیههای کنکور نابرابری را گسترش داده است
کارشناس آموزش عالی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با تاکید بر لزوم بازنگری جدی در سهمیههای کنکور اظهار کرد: سهمیههایی که در ابتدا با هدف حمایت از گروههای خاص وضع شد امروز به یکی از عوامل اصلی بیعدالتی آموزشی تبدیل شده است.
امیرحسین باقری افزود: در نگاه نخست سهمیهها برای حمایت از مناطق محروم و خانوادههای ایثارگران طراحی شد اما اجرای پیچیده و گاه ناعادلانه آنها باعث شده است بسیاری از داوطلبان احساس کنند که شانس واقعی موفقیت از آنها سلب شده و این احساس نابرابری در رشتههای پرطرفدار مثل پزشکی و حقوق نمود بیشتری دارد.
وی عنوان کرد: وقتی ظرفیت محدود رشتههای پرمتقاضی با سهمیهها تقسیم میشود برخی دانشآموزان با رتبهای پایینتر وارد دانشگاه میشوند و این مسئله به کاهش انگیزه سایر داوطلبان منجر میشود و در واقع عدالت آموزشی زمانی معنا دارد که همه بر اساس تواناییهای واقعی سنجیده شوند، نه بر اساس سهمیه.
این کارشناس با اشاره به پیامدهای اجتماعی این سیاستها تصریح کرد: این وضعیت به بیاعتمادی در میان داوطلبان و خانوادهها دامن زده و بسیاری از دانشآموزان از همان ابتدا احساس میکنند در یک رقابت نابرابر حضور دارند و این مساله حتی بر سلامت روان آنها تأثیر منفی میگذارد.
باقری تاکید کرد: حمایت از گروههای محروم ضروری است اما این حمایت نباید به قیمت تضییع حقوق سایر داوطلبان تمام شود و به جای سهمیههای گسترده باید نظام آموزشی پایه تقویت شود تا دانشآموزان مناطق محروم از همان ابتدا امکان رشد برابر داشته باشند.
این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: اصلاح نظام سهمیهها یک ضرورت فوری است و اگر این موضوع با نگاه کارشناسی بازبینی نشود، عدالت آموزشی در کنکور بیش از پیش آسیب خواهد دید و شکاف اجتماعی عمیقتر میشود.
مدارس غیرانتفاعی آموزش را به کالایی لوکس تبدیل کردهاند
پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به نابرابری عمیق در کیفیت مدارس کشور، گفت: امکانات نامتوازن مدارس دولتی و غیرانتفاعی باعث شده است دسترسی به آموزش باکیفیت به کالایی لوکس تبدیل شود.
میثم خداونده افزود: مدارس غیرانتفاعی و تیزهوشان در شهرهای بزرگ با استفاده از کادر آموزشی توانمند، منابع متنوع و کلاسهای تقویتی سهم قابل توجهی از رتبههای برتر کنکور را به خود اختصاص دادهاند و در مقابل دانشآموزان مدارس دولتی در مناطق محروم به دلیل کمبود امکانات و ضعف آموزشی، عملاً از رقابت باز میمانند.
وی عنوان کرد: والدین مجبورند برای جبران این کمبودها هزینههای سنگینی برای کلاسهای کنکور و منابع آموزشی بپردازند و حتی خانوادههای طبقه متوسط نیز زیر بار این هزینهها قرار میگیرند تا شانس فرزندانشان را افزایش دهند و این روند باعث شده آموزش از یک حق عمومی به یک کالای گرانقیمت تبدیل شود.
این پژوهشگر با اشاره به پیامدهای این وضعیت تصریح کرد: وقتی تنها کسانی که توان مالی دارند به بهترین آموزشها دسترسی دارند، عدالت آموزشی معنای خود را از دست میدهد و در چنین شرایطی، کنکور به جای سنجش واقعی استعدادها، شکاف اقتصادی را بازتولید میکند.
خداونده تاکید کرد: یکی از راهکارهای اصلی برای تحقق عدالت آموزشی ارتقای کیفیت مدارس دولتی است زیرا اگر امکانات آموزشی در همه مناطق کشور بهبود یابد، نیاز خانوادهها به پرداخت هزینههای سرسامآور کاهش مییابد و فرصت برابر برای همه فراهم میشود.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: نظام آموزشی باید به جای تقویت موسسات کنکور و مدارس خصوصی، به سمت سرمایهگذاری بر مدارس دولتی حرکت کند در غیر این صورت، عدالت آموزشی در حد شعار باقی خواهد ماند.
استرس ناشی از کنکور عدالت آموزشی را به خطر انداخته است
روانشناس آموزشی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با تاکید بر اهمیت سلامت روان دانشآموزان در فرایند کنکور، گفت: رقابت شدید، تغییرات ناگهانی قوانین و فشارهای اقتصادی استرس دانشآموزان را در مسئله کنکور به بالاترین سطح رسانده است.
مهدیه صابریان افزود: اعلام ناگهانی مصوباتی مانند تأثیر معدل پایه یازدهم، نمونهای از تصمیماتی است که دانشآموزان را دچار شوک و اضطراب میکند و بسیاری از پشتکنکوریها برنامهریزی درسی خود را از دست داده و حتی انگیزه ادامه مسیر را از دست دادهاند.
وی عنوان کرد: فشار روانی ناشی از کنکور نه تنها بر عملکرد تحصیلی بلکه بر سلامت جسمی و روحی نوجوانان تاثیر میگذارد و سردرد، بیخوابی، اضطراب و کاهش اعتمادبهنفس از جمله پیامدهای این استرس شدید است.
این روانشناس تصریح کرد: در کنار این فشارها خانوادهها نیز تحت تأثیر قرار میگیرند و هزینههای بالای کلاسهای کنکور و منابع آموزشی بار مالی زیادی بر دوش خانوادهها میگذارد و این موضوع به تنشهای خانوادگی دامن میزند.
صابریان تاکید کرد: برای کاهش این مشکلات، لازم است تغییرات مربوط به کنکور با اطلاعرسانی دقیق و در زمان مناسب انجام شود تا دانشآموزان فرصت سازگاری داشته باشند همچنین باید خدمات مشاوره روانی در مدارس تقویت شود تا دانشآموزان بتوانند با استرس خود بهتر مقابله کنند.
این روانشناس در ادامه به نقش رسانهها اشاره کرد و گفت: رسانهها میتوانند با آگاهیبخشی، شفافسازی و نقد سیاستهای ناکارآمد، صدای دانشآموزان و خانوادهها باشند و گزارشهای دقیق و پیگیری رسانهای میتواند مسئولان را وادار به اصلاح ساختارهای آموزشی کند.
وی خاطرنشان کرد: عدالت آموزشی فقط به معنای دسترسی به منابع برابر نیست؛ بلکه شامل توجه به سلامت روانی دانشآموزان هم میشود و اگر به این بعد بیتوجهی شود حتی بهترین سیاستهای آموزشی نیز به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
برچسبها
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!