به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان و تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان، با ذخایر ثابت شده‌ای بیش از ۳۳ تریلیون مترمکعب، نزدیک به ۱۷ درصد از کل ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد؛ اما با این حال ناترازی گاز به یکی از چالش‌های مهم در کشور تبدیل شده است.

یکی از پیامدهای این ناترازی، کاهش صادرات سوخت مایع به دلیل جایگزینی آن با گاز طبیعی در نیروگاه‌ها بوده و این موضوع نه‌تنها منجر به کاهش درآمدهای ارزی کشور می‌شود، بلکه تنش‌های ارزی را نیز تشدید کرده و کسری بودجه دولت را عمیق‌تر می‌سازد.

ناترازی گاز طبیعی در مراحل پیشرفته خود می‌تواند منجر به واردات اجباری گاز شود و این امر نه‌تنها امنیت انرژی کشور را تهدید می‌کند، بلکه وابستگی به منابع خارجی را افزایش می‌دهد.

برای مقابله با این چالش‌ها، ضروری است که ایران به سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی و سرمایه‌گذاری در منابع تجدیدپذیر حرکت کند تا از تهدیدات ناشی از ناترازی گاز جلوگیری کرده و آینده‌ای پایدارتر برای تأمین انرژی کشور رقم بزند.

حدود ۸۰ درصد برق تولیدی کشور با گاز تأمین می‌شود

اکبر شجاعی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به چالش ناترازی گاز و ضرورت تغییر حکمرانی انرژی در ایران اظهار کرد: ناترازی انرژی به یکی از چالش‌های جدی کشور در سال‌های اخیر تبدیل شده و به‌ویژه در فصل سرد سال، این مشکل خود را بیشتر نمایان می‌کند و با ورود نخستین موج سرمایی به کشور، نگرانی‌ها از ناترازی گاز طبیعی افزایش می‌یابد.

کارشناس و مهندس پتروشیمی در ادامه افزود: اگرچه مسئولان وزارت نفت با تدابیر خود تلاش کرده‌اند تا خللی در زندگی روزمره مردم ایجاد نشود و اما آمارها نشان می‌دهد که ناترازی گاز همچنان یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان است.

وی با بیان وضعیت تولید و مصرف گاز در ایران عنوان کرد: ایران در سال گذشته با تولید ۲۹۲ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی، پس از آمریکا و روسیه، در رتبه سوم تولیدکنندگان برتر گاز قرار گرفت و این عملکرد قابل دفاع نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالای کشور در تولید گاز طبیعی بوده؛ اما با وجود این تولید بالا، چرا همچنان با معضل ناترازی مواجه هستیم؟ پاسخ به این پرسش در الگوی مصرف گاز نهفته است.

این کارشناس ادامه داد: ایران با داشتن تنها یک درصد از جمعیت جهان، حدود ۶ درصد از گاز طبیعی دنیا را مصرف می‌کند و در رتبه چهارم مصرف‌کنندگان گاز قرار دارد.

شجاعی با بیان اینکه یکی از دلایل اصلی ناترازی انرژی، وابستگی شدید کشور به گاز طبیعی است افزود: حدود ۷۲ درصد از انرژی مصرفی کشور از طریق گاز تأمین می‌شود و بررسی وضعیت مصرف گاز نشان می‌دهد که بخش خانگی و تجاری بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان هستند و نیروگاه‌ها نیز سهم بزرگی در این مصرف دارند و حتی حدود ۸۰ درصد برق تولیدی کشور از طریق گاز به‌دست می‌آید.

وی وابستگی به گاز طبیعی را ناشی از سرمایه‌گذاری‌های عمده در احداث نیروگاه‌های گازی دانست و بیان کرد: به دلیل فراوانی گاز و هزینه کمتر ساخت نیروگاه گازی نسبت به سایر نیروگاه‌ها این وابستگی ایجاد شده اما این رویکرد سبب کاهش تنوع سبد انرژی و آسیب‌پذیری در برابر بحران‌های تأمین گاز شده است.

شجاعی با اشاره به‌ضرورت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید کرد: برای کاهش ناترازی گاز یکی از راهکارهای مؤثر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بوده و برای حل معضل ناترازی انرژی چاره‌ای جز استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نداریم؛ زیرا این تغییر رویکرد نه‌تنها به کاهش وابستگی نیروگاه‌ها به گاز طبیعی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند امنیت انرژی کشور را افزایش دهد.

کارشناس و مهندس پتروشیمی تصریح کرد: در حال حاضر ۵۱ درصد از گاز تولیدی کشور در بخش‌های خانگی، تجاری، حمل‌ونقل و صنایع مصرف می‌شود و این سهم در فصل زمستان به ۸۵ درصد افزایش می‌یابد.

وی ادامه داد: در روزهای سرد زمستان تولید و توزیع گاز کشور به ۸۵۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد در حالی که مصرف گاز در بخش‌های مختلف تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب نیز بالا می‌رود و این وضعیت باعث می‌شود که تنها ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعب از گاز تولیدی برای صنایع عمده شامل سیمان، پتروشیمی، فولاد و نیروگاه‌ها باقی بماند.

شجاعی ابراز کرد: فقدان سبد انرژی متنوع و وابستگی ۷۲ درصدی بخش‌های مختلف به گاز طبیعی به‌ویژه در بخش خانگی و صنایع، از عوامل عمده ناترازی انرژی محسوب می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در سه دهه اخیر بر اهمیت استفاده از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت اقتصادی تأکید شده و این سیاست به دلیل حجم بالای ذخایر گازی کشور و پیش‌بینی افزایش تولید منجر به تأمین عمده انرژی از طریق گاز شده اما متأسفانه برخی نیروگاه‌ها تنها ۲۰ درصد بازدهی دارند و ۸۰ درصد انرژی به‌صورت گرما و حرارت هدر می‌رود.

شجاعی بیان کرد: نیاز به تغییر رویکرد و توجه بیشتر به انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور احساس می‌شود تا وابستگی به گاز کاهش یابد و ناترازی انرژی برطرف شود.

حدود یک درصد از انرژی کشور با منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود

حسین ماهانی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به اهمیت گاز در ایران و وابستگی به انرژی فسیلی اظهار کرد: انرژی یکی از عناصر اصلی حیات است و اختلال در تأمین آن می‌تواند زندگی بشر را با مشکلات جدی مواجه سازد و در حال حاضر حدود ۸۰ درصد انرژی جهان از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود و گاز طبیعی به‌تنهایی ۲۳ درصد از این انرژی را تشکیل می‌دهد.

کارشناس و مهندس صنایع نفت و گاز در ادامه افزود: با توجه به اهمیت توسعه پایدار، آلودگی و هزینة کمتر، مصرف گاز طبیعی در حال افزایش بوده و از آن به‌عنوان سوخت دوران گذار انرژی یاد می‌شود.

وی عنوان کرد: ایران دومین دارنده‌ بزرگ‌ترین ذخایر گاز طبیعی در جهان بعد از روسیه بوده و دارای میدان گازی پارس جنوبی است که بزرگ‌ترین میدان گازی دنیا محسوب شده و بخش عمده‌ گاز طبیعی نیز از این میدان استخراج می‌شود.

ماهانی با بیان اینکه بیش از ۷۲ درصد انرژی کشور با گاز طبیعی تأمین می‌شود افزود: آمارها نشان‌دهنده وابستگی ایران به گاز طبیعی است، از یک سو این وابستگی می‌تواند موجب توسعه و پیشرفت شود؛ اما از طرفی چالش‌های زیادی مانند؛ کاهش امنیت انرژی، توسعه صنایع انرژی‌بر با بازدهی پایین و نهایتاً ناترازی انرژی کشور را تهدید می‌کند.

وی تصریح کرد: در خاورمیانه، موضوع انرژی همواره به‌عنوان ابزاری برای ایجاد توازن قوا و محرک رشد و پیشرفت کشورها مورد توجه قرار گرفته و این امر سبب شده که توسعه صنایع تکمیلی و افزایش بهره‌وری برای این کشورها اهمیت چندانی نداشته باشد؛ زیرا کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز عمدتاً واردکننده کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای هستند و درآمد خود را از تجارت کالا و فروش نفت و گاز کسب می‌کنند.

ماهانی ادامه داد: یکی از مشکلات عمده در جمع‌آوری داده‌های مصرف گاز، عدم تفکیک آمار مصرف بین بخش‌های مختلف است و این عدم شفافیت باعث می‌شود که برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای مدیریت مصرف گاز دشوارتر شود.

وی خاطرنشان کرد: نیروگاه‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گاز بعد از بخش خانگی و تجاری، میانگین راندمانی معادل ۳۲ درصد دارند که نشان‌دهنده اتلاف بالای گاز در این بخش بوده و در سال گذشته، به دلیل ناترازی گاز طبیعی، حدود ۱۸ میلیارد لیتر معادل ۹ میلیارد دلار سوخت مایع شامل نفت‌گاز و مازوت در نیروگاه‌ها استفاده شده است.

کارشناس و مهندس صنایع نفت و گاز یادآور شد: با وجود پتانسیل‌های بسیار خوب در ایران، تنها حدود ۱ درصد از انرژی کشور با منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود و برای حل مشکلات ناترازی گاز و وابستگی به انرژی فسیلی، نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدت وجود دارد.

وی ابراز کرد: ضروری است که ایران به سمت تنوع‌بخشی به سبد انرژی خود حرکت کند و سرمایه‌گذاری در منابع تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی باید در اولویت قرار گیرد تا بتوان از تهدیدات ناشی از ناترازی گاز جلوگیری کرد.

ایران باید به سمت تنوع‌بخشی سبد انرژی حرکت کند

منوچهر وثوقی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به مسئله ناترازی گاز در ایران اظهار کرد: ناترازی گاز در ایران به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی بخش انرژی کشور شناخته می‌شود و کشور با ناترازی روزانه حدود ۲۶۰ میلیون مترمکعب گاز روبه‌روست و این وضعیت به‌ویژه در فصل زمستان و با افزایش مصرف خانگی و صنعتی، به یک چالش تبدیل می‌شود. 

کارشناس و مهندس انرژی در ادامه افزود: گسترش شبکه‌های گازرسانی و توسعه صنایع انرژی‌بر در سراسر کشور منجر به افزایش قابل‌توجه مصرف داخلی گاز، به‌ویژه در فصول سرد سال شده و این افزایش مصرف در حالی است که سرمایه‌گذاری ناکافی در پروژه‌های توسعه میادین گازی و نوسازی زیرساخت‌های تولید، انتقال و ذخیره‌سازی، توانایی تولید پایدار را کاهش داده و پاسخگویی به تقاضا را دشوار کرده است. 

وی عنوان کرد: هنوز هم در کشور بسیاری از صنایع و خانوارها از تجهیزات قدیمی و کم‌بازده استفاده می‌کنند و این امر موجب مصرف بیش از حد گاز شده و در نتیجه، ناترازی گاز نه‌تنها به خاموشی‌ها و قطع گاز منجر می‌شود، بلکه ممکن است فشار گاز در شبکه توزیع را کاهش دهد.

وثوقی بیان کرد: برای مقابله با ناترازی گاز، توسعه میادین گازی جدید و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین استخراج می‌تواند به افزایش تولید کمک کند و افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی گاز برای مدیریت مصرف در فصل‌های پیک ضروری است. 

وی با بیان اینکه آموزش مصرف بهینه گاز و استفاده از تجهیزات با بازده بالا نیز می‌تواند به کاهش مصرف داخلی کمک کند افزود: تشویق صنایع به نوسازی تجهیزات و استفاده از فناوری‌های نوین انرژی‌بر می‌تواند بخشی از بار مصرفی را کاهش دهد. 

وثوقی خاطرنشان کرد: اجرای سیاست‌های اصلاحی در زمینه قیمت‌گذاری گاز به‌گونه‌ای که مصرف‌کنندگان را به استفاده بهینه و جلوگیری از اسراف تشویق کند، می‌تواند مؤثر باشد، به‌عنوان مثال؛ ایجاد برخی تعرفه‌ها و طرح‌ها برای مصرف گاز می‌تواند مصرف‌کنندگان را ترغیب کند تا از انرژی به‌طور مؤثرتر استفاده کنند.

کارشناس و مهندس انرژی ابراز کرد: ناترازی گاز در ایران به دلیل افزایش مصرف و عدم تناسب آن با ظرفیت‌های تولید و زیرساختی، به یک چالش تبدیل شده و با اجرای تدابیر مناسب از جمله افزایش تولید، بهینه‌سازی مصرف و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، می‌توان از شدت این ناترازی کاست و به ثبات در تأمین گاز کشور دست یافت.

وی ابراز کرد: آگاهی‌بخشی به جامعه درباره اهمیت صرفه‌جویی در مصرف انرژی و ناترازی گاز می‌تواند به تغییر رفتار مصرف‌کنندگان کمک کند و اتخاذ رویکردی جامع و هماهنگ برای مدیریت منابع انرژی کشور ضروری است.

انتهای خبر/