به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، دبیر نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب اسلامی استان سمنان در یادداشت اختصاصی نوشت: رسانه‌ها نه فقط خبررسان، بلکه مهندسان افکار عمومی‌اند. آن‌ها می‌توانند از یک فرد معمولی قهرمان ساخته و از یک حرکت ارزشمند، سوژه‌ای برای تمسخر! این بازی رسانه‌ای نه اتفاقی است و نه بی‌هدف! بلکه این حرکات دقیق، حساب‌شده و بر پایه تکنیک‌های اقناع و عملیات روانی طراحی می‌شود.

در ماجرای اول، مدتی قبل یک زن جوان که به گفته خانواده‌اش دارای مشکلات روحی و روانی و درگیر مشکلات خانوادگی است، در اقدامی هنجارشکنانه و در ملأ عام برهنه می‌شود و به‌سرعت رسانه‌های غربی و حامیان جریان زن، زندگی، آزادی، این حرکت را شجاعانه جلوه داده و او را به نماد آزادی تبدیل کردند. در این روایت، نه از عقلانیت خبری بود و نه از توجه به شرایط شخصی فرد؛ بلکه هدف، صرفاً استفاده ابزاری از وی برای ترویج بی‌بندوباری و تخریب ارزش‌ها و عرف جامعه بود.

و اما در ماجرای دوم، بانویی میانسال در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال، از دل فرهنگ بومی خود، شعاری صمیمانه و پرشور علیه استکبار سر داد. اما همین حرکت که نمادی از صداقت و ایمان یک شهروند انقلابی بود، به ناگهان در فضای مجازی تبدیل به سوژه تمسخر و طنز شد و رسانه‌های غربی و برخی کاربران ناآگاه، با ساخت کلیپ‌های تمسخرآمیز، سعی کردند ارزش این حرکت را کم‌رنگ کرده و آن را به حاشیه ببرند.

اینجاست که باید از خود بپرسیم: چرا رسانه‌ها یک حرکت غیرعقلانی را قهرمانانه نشان داده اما یک اقدام برخاسته از باور قلبی را مضحک جلوه می‌دهند؟ پاسخ روشن است! جریان رسانه‌ای غرب، برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی، از تکنیک‌های قهرمان‌سازی و تمسخر استفاده می‌کند. وقتی قرار است هنجارشکنی عادی‌سازی شود، یک فرد ناآگاه یا بیمار را به‌عنوان نماد آزادی به جامعه معرفی می‌کنند اما وقتی قرار است ارزش‌های دینی و ملی تضعیف شود؛ حتی ساده‌ترین حرکت‌های مردمی را نیز به استهزاء می‌گیرند.

سواد رسانه‌ای فراتر از شناخت الگوهای رسانه‌ای و اجتناب از دام روایت‌های ساختگی است. این توانایی تحلیل انتقادی محتوا و درک ماهیت پیام‌های پنهان و آشکار است یعنی فهمیدن اینکه چه کسی، با چه انگیزه‌ای، چه روایتی را می‌سازد و منتشر می‌کند، و چه عواملی در شکل‌گیری و انتشار آن نقش دارند.

 همچنین شامل ارزیابی منابع اطلاعات، تشخیص اطلاعات گمراه‌کننده و مغرضانه و توانایی تفکیک واقعیت از فریب است. در عصر حاضر که رسانه‌ها ابزار قدرتمند شکل‌دهی به افکار عمومی هستند، سواد رسانه‌ای کلیدی برای تصمیم‌گیری آگاهانه و مشارکت فعال در جامعه است.

 بدون این آگاهی، در معرض دستکاری و تبلیغات نادرست قرار خواهیم گرفت و نمی‌توانیم به‌طور مؤثر در فضای اطلاعاتی پیچیده امروز حرکت کنیم.

  بنابراین، تقویت سواد رسانه‌ای وظیفه‌ای ضروری برای همه افراد در جامعه است تا بتوانند به طور مستقل و با دید انتقادی با اطلاعات روبرو شوند و از اطلاعات درست استفاده کنند.

یادداشت: زینب زارعی- دبیر نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب اسلامی