دینِ بی‌مسئولیت؛ میراث فکری حجتیه است

کارشناس ارشد دین‌پژوهی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به مبانی فکری انجمن حجتیه اظهار کرد: مشکل اصلی این جریان در آن است که دین را از صحنه اجتماع حذف کرده و مسئولیت‌پذیری را جای خود به انزوا می‌دهد.

رضا خادمی در ادامه گفت: اندیشه‌ای که مردم را تنها به «تکلیف فردی» دعوت می‌کند اما از اصلاح جامعه سخنی نمی‌گوید، در واقع دین را به پوسته‌ای شخصی و بی‌تعهد بدل می‌سازد و نتیجه چنین تفکری، جامعه‌ای بی‌تحرک و بی‌تفاوت است که ظلم و فساد را امری طبیعی تلقی می‌کند.

وی افزود: در حالی که آموزه‌های علوی و سیره اهل‌بیت (ع) بر مسئولیت اجتماعی، عدالت‌خواهی و مبارزه با ناعدالتی تأکید دارند، حجتیه با تفسیرهای خاص خود از مفهوم «انتظار» به نوعی بی‌عملی مذهبی دامن می‌زند.

خادمی خاطرنشان کرد: امروزه آثار این تفکر در برخی محافل مذهبی، هیأت‌ها و حتی فضاهای فرهنگی مشاهده می‌شود؛ جایی که شعارهای ظاهراً معنوی، در باطن جامعه را از تحول و اصلاح بازمی‌دارند.

وی تأکید کرد: بازسازی تفکر دینی بر اساس «فقه اجتماعی» و «دینِ مسئولانه» مهم‌ترین راه مقابله با چنین گفتمان‌های انفعالی است.

خادمی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: جریان حجتیه از آنجایی که علناً وارد سیاست نمی‌شود کمتر زیر ذره‌بین امنیتی قرار می‌گیرد اما از حیث فکری بسیار مخرب‌تر است چراکه کارکردش بی‌سر و صداست و ذهن‌ها را از درون تهی می‌کند و زمانی دینی تبلیغ می‌شود که انسان را از اعتراض، عدالت‌طلبی و اصلاح اجتماعی بازمی‌دارد خطر آن بسیار بیشتر از گروه‌های سیاسی آشکار است.

وی با اشاره به راه‌کار مقابله با گسترش این جریان گفت: باید با تربیت طلبه‌ها و دانشجویان دین‌پژوه بر اساس فقه تمدنی و مسئولانه در مقابل گسترش فکری این جریان ایستاد و باید رسانه‌های دینی هوشمندانه به افشای زوایای پنهان و گفتمان‌های انفعالی و التقاطی بپردازند.

انجمن حجتیه تجربه‌ای تاریخی از انحراف در دین‌داری است

پژوهشگر تاریخ معاصر در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ ضمن مرور پیشینه انجمن حجتیه گفت: انجمن حجتیه در سال ۱۳۳۸ با هدف مبارزه با فرقه بهائیت شکل گرفت اما به تدریج مسیر خود را تغییر داد و با رویکردی سیاسی و پرهیزکارانه به عرصه دین وارد شد.

حسین کاویانی افزود: باور اصلی حجتیه بر این مبنا بود که هرگونه اقدام برای تشکیل حکومت اسلامی، دخالت در مشیت الهی و مانعی برای ظهور حضرت مهدی (عج) است؛ باوری که در تضاد آشکار با اندیشه امام خمینی (ره) و بنیان فکری انقلاب اسلامی قرار داشت.

وی ادامه داد: امام خمینی (ره) بارها درباره خطر نفوذ فکری حجتیه هشدار داده و این جریان را دشمنی پنهان‌تر از ساواک توصیف کرده بودند؛ چرا که ساواک آشکارا می‌جنگید، اما حجتیه از درون به تضعیف روحیه انقلابی می‌پرداخت.

این پژوهشگر بیان کرد: پس از انقلاب، برخی از پیروان این انجمن با چهره‌های جدید در ساختارهای فرهنگی و دولتی نفوذ کردند و تلاش داشتند با گفتمان به ظاهر دینی، اندیشه انزوا و انتظار منفعلانه را ترویج دهند.

کاویانی تأکید کرد: شناخت دقیق تاریخچه حجتیه برای جلوگیری از بازتولید فکری آن ضروری است؛ زیرا این جریان هنوز با چهره‌ای آرام و مذهبی، اما با باطن مخالف ولایت‌فقیه، در برخی حوزه‌ها حضور دارد.

وی ابراز کرد: بدون درک درست و آگاهانه از تاریخچه این گروه نمی‌توان با تهدیدات فکری و سیاسی آن مقابله کرد چراکه انجمن حجتیه علاوه بر این رویکرد فکری به شیوه‌های نفوذی و پنهان در نهادهای فرهنگی، آموزشی و حتی برخی ساختارهای حکومتی شناخته می‌شود.

کاویانی افزود: این نفوذ نرم باعث می‌شود که دیدگاه‌های خاص و انفعالی این گروه به تدریج در ذهن و باور نسل‌های جدید نفوذ و ارزش‌های مشارکت اجتماعی و دینی را تضعیف کند.

تهدید نرم و نفوذ خزنده حجتیه در ساختار فرهنگی خطرناک است

کارشناس امنیت فرهنگی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به ماهیت پنهان و پیچیده انجمن حجتیه اظهار کرد: انجمن حجتیه از خطرناک‌ترین نمونه‌های تهدید نرم در ساختار فکری جامعه است؛ زیرا نه آشکارا فعالیت می‌کند و نه به‌راحتی قابل شناسایی است.

حمید نصیری گفت: این جریان با بهره‌گیری از شیوه‌های نرم و غیرمستقیم در نهادهای آموزشی، دانشگاهی، بازار و حتی دستگاه‌های فرهنگی نفوذ می‌کند تا از درون، باور به مشارکت اجتماعی و اعتماد به نظام اسلامی را تضعیف کند.

وی افزود: یکی از اهداف اصلی حجتیه، القای ناامیدی از اصلاح اجتماعی و ترویج اندیشه‌ای است که مسئولیت دینی را تنها در عبادات فردی خلاصه می‌کند و این الگو به مرور روحیه انقلابی و حس عدالت‌خواهی را در نسل جوان از بین می‌برد.

این کارشناس تأکید کرد: بررسی‌های امنیتی نشان می‌دهد که ساختار مالی و ارتباطات این انجمن همچنان مبهم است و احتمال ارتباط‌های پنهان خارجی را نمی‌توان نادیده گرفت.

نصیری تصریح کرد: مقابله با چنین تهدیدی تنها با ابزار امنیتی ممکن نیست؛ باید در کنار رصد مداوم، آگاهی‌بخشی فرهنگی و آموزش تفکر انتقادی دینی نیز در دستور کار قرار گیرد تا جامعه در برابر نفوذ فکری مصون بماند.

وی بیان کرد: بخش مهمی از فعالیت‌های آن‌ها حول نفوذ در نهادهای آموزش عالی، حوزه‌های علمیه، بازار و حتی برخی بخش‌های قضایی می‌چرخد و با این نفوذ آن‌ها تلاش می‌کنند فرهنگ انفعال و بی‌اعتمادی به حکومت دینی را در نسل‌های جدید نهادینه کنند.

انتهای خبر/