مردم دامغان با کوزه‌شکنی بلاها را دور می‌کردند

شهروند کهنسال دامغانی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به آئین‌های چهارشنبه‌سوری در دامغان اظهار کرد: در گذشته چهارشنبه‌سوری حال و هوای خاصی داشت و از صبح روز سه‌شنبه جوانان و کودکان محله به باغ‌های اطراف شهر می‌رفتند و شاخه‌های خشک را جمع‌آوری می‌کردند و عصر همان روز هیزم‌ها را در چند نقطه از محله روی هم می‌چیدیم تا هنگام غروب آتش بزرگی برافروزیم.

محمدعلی طاهری با اشاره به رسم کوزه‌شکنی عنوان کرد: هر خانه کوزه‌ای سفالی کهنه را انتخاب می‌کرد و داخل آن کمی نمک، زغال و یک سکه می‌ریخت و نمک را برای دور کردن چشم‌زخم، زغال را برای دفع بلا و سکه را برای فراوانی نعمت در سال جدید در کوزه قرار می‌دادند.

وی افزود: سپس هنگام شب کوزه را از پشت‌بام به کوچه می‌انداختند و باور مردم این بود که با شکستن کوزه نحسی و بدیمنی از خانه دور شده و سال جدید با شادی و برکت همراه خواهد بود.

این ریش‌سفید دامغانی بیان کرد: یکی دیگر از سنت‌های دیرینه این شب پخت آش چهارشنبه‌سوری بود و مادران و مادربزرگ‌ها دیگ‌های بزرگ آش رشته را در حیاط خانه بار می‌گذاشتند و این آش نه‌تنها برای اهل خانه بلکه برای همسایه‌ها و رهگذران نیز پخش می‌شد و اعتقاد بر این بود که خوردن این آش سلامتی و برکت را در سال جدید به همراه خواهد داشت.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: هنگام شب در میدان اصلی شهر و کوچه‌های محله مردم بوته‌های خشک را روی هم می‌گذاشتند و آتش روشن می‌کردند و مردم از روی آتش می‌پریدند و می‌گفتند؛ «زردی من از تو، سرخی تو از من» و این جمله به معنای سپردن بیماری‌ها و ناراحتی‌ها به آتش و دریافت سلامتی و شادی بود.

طاهری ابراز کرد: هرچند امروزه برخی از این رسوم تغییر کرده‌اند و روش‌های پرخطر جایگزین رسوم قدیمی شده اما خانواده‌ها باید سعی کنند تا این سنت‌های کهن را حفظ نمایند.

کودکان شاهرودی با قاشق‌زنی، برکت طلب می‌کردند

نمدمال کهنسال شاهرودی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به آئین‌های کهن مردم شاهرود در چهارشنبه سوری اظهار کرد: مردم شاهرود از دیرباز چهارشنبه‌سوری را با آئین‌های خاصی جشن می‌گرفتند و در گذشته این مراسم بیشتر جنبه آیینی داشت و مردم باور داشتند که انجام این رسوم خوش‌یمنی و برکت را در سال جدید به همراه خواهد داشت.

ابراهیم رضوی در ادامه افزود: یکی از رسوم رایج در شاهرود قاشق‌زنی بود که بیشتر توسط کودکان و نوجوانان انجام می‌شد و جوانان لباس‌های جدید که به اصطلاح آب نخورده بود یعنی شسته نشده بود را می‌پوشیدند، یک کاسه مسی در دست می‌گرفتند و با قاشق به آن می‌زدند.

وی عنوان کرد: سپس خانه به خانه می‌رفتند و صاحبخانه شیرینی، آجیل، شکلات یا مقداری پول در کاسه آن‌ها می‌گذاشت و این رسم به نیت افزایش برکت و گشایش مشکلات در سال جدید انجام می‌شد.

رضوی با اشاره به رسم فال‌گوشی بیان کرد: دختران دم‌بخت پس از غروب در کوچه‌ها می‌ایستادند و به صحبت رهگذران گوش می‌دادند و اگر سخنان امیدوارکننده و شادی‌بخشی می‌شنیدند آن را به فال نیک می‌گرفتند و معتقد بودند که سال آینده برایشان پر از خیر و برکت و گشایش بخت خواهد بود.

این معتمد شاهرودی تصریح کرد: مردم در نقاط مختلف شهر چوب خشک جمع می‌کردند و پس از غروب آن‌ها را سر هر کوچه آتش می‌زدند و افراد از روی شعله‌ها می‌پریدند و بیماری‌ها و ناراحتی‌هایشان را به آتش می‌سپردند.

وی تأکید کرد: چهارشنبه‌سوری در گذشته تنها یک آئین نبود بلکه مراسمی بود که مردم را گرد هم می‌آورد و پیوندهای اجتماعی را تقویت می‌کرد.

خانواده‌های سرخه بر بام خانه‌ها آتش می‌افروختند

بانوی کهنسال سرخه‌ای در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با بیان اینکه چهارشنبه‌سوری در سرخه با آداب و رسوم خاصی همراه بود که برخی از آن‌ها هنوز هم در میان خانواده‌های قدیمی رواج دارد اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین رسم‌های چهارشنبه‌سوری در سرخه آتش‌افروزی روی بام خانه‌ها بود و هنگام غروب پدر خانواده مشعل یا بوته‌ای خشک را در بام خانه روشن می‌کرد تا روشنی و برکت وارد خانه شود.

معصومه سرخیان با اشاره به رسم تخم‌مرغ‌گِردانی افزود: مادران چند تخم‌مرغ را رنگ می‌کردند و بزرگ‌ترین فرد خانواده آن‌ها را به نوبت روی سر اعضای خانواده می‌چرخاند و سپس این تخم‌مرغ‌ها را به فقرا می‌دادند تا بلاها از خانواده دور شود.

وی با تأکید بر اهمیت پاسداری از آئین‌های ملی گفت: جشن‌ها و آئین‌های باستانی مانند چهارشنبه‌سوری تنها یک رسم قدیمی نیستند بلکه حلقه اتصال نسل‌ها و نشانه‌ای از پیوستگی فرهنگی ما محسوب می‌شوند.

سرخیان با اشاره به اینکه بسیاری از آیین‌های چهارشنبه‌سوری در حال فراموشی هستند، افزود: با تغییر سبک زندگی و گسترش فناوری برخی از رسوم کهن جای خود را به شیوه‌های جدید و گاه نادرست داده‌اند و امروزه شاهد برخی رفتارهای نادرست مانند استفاده از مواد محترقه خطرناک هستیم که روح واقعی این آیین را از بین می‌برد.

وی با تأکید بر اهمیت آموزش آیین‌های کهن به نسل جوان عنوان کرد: اگر این رسوم به درستی معرفی شوند جوانان و کودکان با اشتیاق بیشتری در آن‌ها شرکت خواهند کرد و باید بدانند که پشت هر سنت فلسفه‌ای عمیق نهفته است.

انتهای خبر/