به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، فعال رسانه‌ای در یادداشت اختصاصی نوشت: در عصر حاضر، یکی از چالش‌های مهم فرهنگی جوامع در حال توسعه، گرایش بخشی از جوانان به سبک زندگی و مدهای غربی است. این پدیده چندوجهی، ناشی از مجموعه‌ای از عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است که نیازمند تحلیل دقیق و ارائه راهکارهای مؤثر برای حفظ و ترویج فرهنگ بومی است.

یکی از مهم‌ترین دلایل گرایش جوانان به فرهنگ غربی، ضعف در ترویج و انتقال مؤثر فرهنگ غنی ایرانی - اسلامی به نسل جوان است اگر نتوانیم ارزش‌ها، آداب و رسوم و هنرهای خود را به شیوه‌ای جذاب، خلاقانه و متناسب با نیازها و علایق جوانان به آن‌ها معرفی کنیم، آن‌ها به دنبال الگوهای جایگزین در فرهنگ‌های دیگر خواهند بود که در این راستا، ارائه تصویری جامع، پویا و جذاب از فرهنگ ایرانی - اسلامی، با استفاده از ابزارهای نوین و شیوه‌های هنری، امری ضروری است.

تأثیر رسانه‌ها و فضای مجازی در ترویج سبک زندگی غربی نیز بسیار حائز اهمیت است همانطورکه رسانه‌های غربی، با ارائه تصویری ایده‌آل و گاه غیرواقعی از زندگی در غرب، می‌توانند جوانان را به سمت مدهای غربی سوق دهند و ارزش‌های بومی را کم‌رنگ کنند. این امر، نیازمند ایجاد تعادل در محتوای رسانه‌ای و تولید برنامه‌های جذاب و آموزنده است که فرهنگ و ارزش‌های بومی را به شیوه‌ای خلاقانه و جذاب به نمایش بگذارند.

تناقضات در آموزش‌های رسانه‌ای یکی از چالش‌های جدی در این زمینه است که متأسفانه، در بسیاری از فیلم‌ها، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی، شاهد ارائه الگوهای غلطی هستیم که به طور غیرمستقیم ارزش‌های بومی را زیر سؤال می‌برند به عنوان مثال، نمایش افراد مرفه با ظاهری آراسته و دور از پوشش اسلامی، در مقابل نمایش افراد ضعیف و سطح پایین جامعه با پوشش چادر، می‌تواند این پیام را به جوانان القا کند که موفقیت و پیشرفت، با دور شدن از ارزش‌های بومی و گرایش به فرهنگ غربی امکان‌پذیر است. این نوع تصویرسازی، به تدریج باعث تهی شدن فرهنگ و ایجاد بحران هویت در جوانان می‌شود.

برای مقابله با این چالش، ضروری است که مفاهیم فرهنگی به صورت غیرمستقیم و از طریق هنر منتقل شوند. بسیاری از مسائل فرهنگی، نباید به صورت علنی و مستقیم مطرح شوند، بلکه باید با استفاده از شیوه‌ها و تکنیک‌های ظریف و خلاقانه، در قالب داستان، فیلم، موسیقی و سایر اشکال هنری به مخاطبان ارائه شوند. این رویکرد، باعث می‌شود که مخاطب بدون احساس مقاومت، با مفاهیم فرهنگی آشنا شود و به تدریج آن‌ها را درونی کند.

تهاجم فرهنگی نیز به همین شیوه عمل می‌کند. دشمنان، با ایجاد جذابیت در مسائل ضد فرهنگی، آن‌ها را به صورت غیرمستقیم اما تأثیرگذار به افراد منتقل می‌کنند. برای مقابله با این تهاجم، باید با استفاده از همان ابزارها و شیوه‌ها، اما در جهت ترویج فرهنگ بومی، عمل کنیم.

نقش هنر و هنرمندان در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. برای اصلاح ضعف‌های فرهنگی جامعه، به هنرمندانی که دغدغه فرهنگی داشته باشند نیاز داریم. هنرمندانی که با استفاده از خلاقیت، ظرافت و شناخت عمیق از فرهنگ بومی، بتوانند ارزش‌ها و آرمان‌های جامعه را به شیوه‌ای جذاب و مؤثر به نسل جوان منتقل کنند.

دانشگاه نیز به عنوان مرکز تولید علم و فرهنگ، نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند. صلاح و فساد جامعه به دانشگاه بستگی دارد. برای رفع خلأهای فرهنگی در نسل جوان، باید بر روی دانشگاه‌ها و اساتید سرمایه‌گذاری کرد و با ایجاد فضایی باز و پویا، به دانشجویان این امکان را داد که با فرهنگ و ارزش‌های بومی خود آشنا شوند و در ترویج آن‌ها سهیم باشند.

مسئولیت ترویج فرهنگ ایرانی - اسلامی بر عهده تمامی نهادها و افراد جامعه است. خانواده به عنوان اولین و مهم‌ترین نهاد، نقش کلیدی در انتقال فرهنگ و ارزش‌ها به نسل‌های بعدی دارد. نظام آموزشی نیز با آموزش و ترویج فرهنگ بومی، می‌تواند جوانان را با تاریخ و تمدن خود آشنا سازد. رسانه‌ها با تولید برنامه‌های جذاب و آموزنده، می‌توانند فرهنگ و ارزش‌های بومی را ترویج کنند.

 دولت با سیاست‌گذاری و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، می‌تواند به ترویج فرهنگ ایرانی - اسلامی کمک کند. در نهایت، نخبگان فرهنگی و هنری با تولید آثار هنری و فرهنگی، می‌توانند به ترویج فرهنگ و ارزش‌های بومی کمک کنند.

در نتیجه، مقابله با گرایش جوانان به سبک زندگی غربی، نیازمند رویکردی جامع و هماهنگ است که بتواند نیازها و علایق جوانان را در نظر بگیرد و به شیوه‌ای جذاب و مدرن، فرهنگ و ارزش‌های ایرانی-اسلامی را به آن‌ها منتقل کند.

یادداشت: سمانه عرب- فعال رسانه‌ای