به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ فعال رسانه‌ای در یادداشتی اختصاصی نوشت: در تقویم فرهنگی ایران نخستین روز اردیبهشت نه صرفاً آغاز دومین ماه بهار بلکه طلیعه یادآوری یکی از برترین قله‌های ادب و اخلاق در فرهنگ فارسی است؛ روز بزرگداشت شیخ اجل سعدی شیرازی شاعری که کلامش همچون چشمه‌ای زلال هنوز که هنوز است جان‌ها را می‌نوشاند و اندیشه‌ها را روشن می‌سازد.

سعدی تنها یک شاعر نیست وی یک معلم انسانیت بوده و فیلسوفی‌ست که لباس واژگان پوشیده، حکیمی‌ست که از دل تجربه‌ها و سفرها و گنجینه‌ای از حکمت عملی برای نسل‌ها برجای گذاشته است و در نگاهی ژرف‌تر می‌توان سعدی را بنیان‌گذار نوعی «ادب زیستن» دانست؛ نگاهی به آثارش نشان می‌دهد که او تنها به زیبایی زبان نپرداخته بلکه دغدغه اصلی‌اش هدایت انسان به سوی اخلاق، انصاف، اعتدال و خرد بوده است.

«گلستان» سعدی را می‌توان گوهری بی‌مانند در ادبیات پارسی دانست، آمیزه‌ای از نثر مسجع فاخر و شعرهای کوتاه که در دل هر حکایت درسی نهفته و سعدی در گلستان با زبانی نرم ولی نافذ مخاطب را از غفلت می‌رهاند و به تأمل و تفکر وامی‌دارد. از سلطان تا درویش، از دانشمند تا عامی هرکس در گلستان سهمی دارد و اخلاق، سیاست، عشق، فقر، عدالت و حتی طنز در این اثر چنان به‌هم پیوسته‌اند که گویی یک منظومه فکری هماهنگ را می‌سازند.

اگر گلستان کتاب حکایت‌های کوتاه برای تأمل است «بوستان» تجلی اندیشه نظام‌مند سعدی در باب فضائل انسانی بوده و سعدی در قالب ده بابِ بوستان، از عدل و احسان گرفته تا قناعت و رضا تصویری از جامعه‌ای آرمانی ترسیم می‌کند؛ جامعه‌ای که در آن انسانیت، شرافت و عقلانیت محور اصلی زندگی‌ست و این اثر منظوم در کنار لطافت زبان صلابت اندیشه‌ای دارد که آن را فراتر از زمان و مکان قرار می‌دهد.

یکی از ویژگی‌های ممتاز سعدی توانایی او در ایجاد گفتگو میان فرهنگ‌ها و انسان‌هاست، وی در دوران خود بسیار سفر کرد؛ از شام و حجاز تا هند و آسیای صغیر و حاصل این سفرها، نه‌ تنها شناختی ژرف از جوامع و فرهنگ‌ها بلکه درک عمیق‌تری از طبیعت انسان بود زیرا سعدی دریافته بود که انسان با همه تفاوت‌های ظاهری در بنیان یکسان بوده و این نگاه در آن بیت مشهور او متبلور است:

بنی آدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش ز یک گوهرند

این بیت چنان نفوذی در اندیشه جهانی یافته که در ورودی سازمان ملل متحد در نیویورک نیز نقش بسته زیرا گواهی بر جهان‌شمولی پیام سعدی است.

اشعار سعدی چه در غزل‌های عاشقانه و چه در قطعات عرفانی همیشه آمیزه‌ای از شور و شعور است زیرا در غزل‌هایش عشقی می‌جوشد که از دل آگاهی و شناخت برآمده؛ عشقی که تعالی می‌بخشد و نمی‌سوزاند.

بیان سعدی در عین سادگی سرشار از عمق بوده و وی استاد ایجاز است چراکه در کوتاه‌ترین عبارات مفاهیمی بزرگ می‌گنجاند و این ویژگی شعر او را ماندگار و تأثیرگذار کرده است.

در جهانی که هر روز بیش از پیش از اخلاق فاصله می‌گیرد، بازگشت به آموزه‌های سعدی ضرورتی حیاتی دارد و سعدی بر کرامت انسان تأکید دارد از ظلم بیزار است و عدالت را ستون اصلی جامعه می‌داند وی به‌روشنی هشدار می‌دهد که بی‌عدالتی بنیاد حکومت‌ها را فرو می‌ریزد و نابرابری کینه می‌زاید.

سعدی نه فقط متعلق به قرن هفتم هجری بلکه برای اکنون ما نیز حیاتی است و در دنیایی که از بحران معنا، خشونت، تبعیض و از خودبیگانگی رنج می‌برد صدای خردمندانه سعدی همچون نوری در تاریکی است.

اگر بخواهیم فرهنگ گفتگو، مدارا، همدلی و اخلاق را در جامعه خود تقویت کنیم باید سعدی را نه فقط بخوانیم بلکه بفهمیم و به‌کار بندیم.

سعدی شیرازی این گوهر درخشان ادب فارسی گنجینه‌ای از حکمت، اخلاق و زیبایی بوده و بزرگداشت او تنها پاسداشت یک شاعر نیست بلکه تجلیل از اندیشه‌ای است که می‌تواند راهنمایی برای زیستن بهتر باشد.

یادداشت: کوثر سعیدیان _ فعال رسانه‌ای