به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ به نقل از خبرگزاری «راه دانا»؛ در حالی که جنگ و محاصره نوار غزه به یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های منطقه‌ای تبدیل شده است، تازه‌ترین طرح ارائه شده از سوی آمریکا به‌عنوان میانجی در تلاش برای ایجاد آتش‌‌بس ۶۰ روزه، با واکنش‌های محتاطانه و انتقادات جدی مواجه شده است.

این طرح که به ادعای واشنگتن گامی در مسیر پایان درگیری‌ها و تسهیل کمک‌های انسانی به مردم غزه است، از سوی مقاومت فلسطین و به ویژه جنبش حماس به شدت مورد تردید قرار گرفته و آن را فاقد ضمانت‌های لازم برای توقف واقعی جنگ و پایان اشغالگری می‌دانند.

تجربه تلخ توافقات شکست‌خورده پیشین، بدبینی فلسطینیان را به این ابتکار جدید افزایش داده و بر ضرورت تضمین‌های عملی و نظارت بین‌المللی تأکید می‌کند. در چنین شرایطی، این پرسش اساسی مطرح است که آیا این طرح صرفاً نمایشی از اراده بین‌المللی برای کاهش فشارهای جهانی است یا گامی واقعی به سمت تحقق حقوق مردم مظلوم فلسطین؟

طرح آمریکا و واکنش‌های فلسطینی
طرح اخیر آمریکا که توسط «استیو ویتکاف» نماینده ویژه واشنگتن در خاورمیانه معرفی شده، شامل آتش‌بس موقت ۶۰ روزه، تبادل اسرا و ارسال کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه است؛ بر اساس این طرح، در هفته نخست، ۲۸ اسیر اسرائیلی (زنده و کشته) در ازای آزادی ۱۲۵ اسیر فلسطینی محکوم به حبس ابد و تحویل پیکرهای ۱۸۰ شهید فلسطینی آزاد خواهند شد. سپس، پس از برقراری آتش‌بس دائمی، مابقی اسرای اسرائیلی آزاد می‌شوند.

با وجود اعلام رسمی اسرائیل مبنی بر پذیرش این طرح، جنبش مقاومت فلسطین و به ویژه حماس نسبت به مفاد و تضمین‌های آن ابراز نگرانی کرده‌اند.

«باسم نعیم» از اعضای دفتر سیاسی حماس تاکید می‌کند که این طرح نه تنها راهکار روشنی برای پایان جنگ ارائه نمی‌دهد، بلکه به نوعی استمرار اشغالگری، محاصره و فاجعه انسانی را در نوار غزه تضمین می‌کند. وی آن را تداوم «جنگ گرسنگی» علیه مردم غزه می‌داند.

همچنین سخنگوی حماس، «جهاد طه»، می‌گوید این طرح فاقد تضمین‌های الزام‌آور و شفاف است و حماس خواستار ارائه تضمین‌های کتبی و مشخص از سوی آمریکا برای توقف کامل جنگ شده است.

حماس اعلام کرده که هرگونه طرحی که به خروج کامل رژیم اشغالگر از غزه و پایان جنگ منجر شود را می‌پذیرد، اما طرح فعلی چنین تعهداتی ندارد و بیشتر یک آتش‌بس تاکتیکی است تا راه‌حلی واقعی.

نگرانی از تکرار تجربه شکست خورده
یکی از دلایل عمده بی‌اعتمادی به طرح جدید، تجربه تلخ آتش‌بس ژانویه ۲۰۲۴ است؛ زمانی که با وجود تضمین‌های آمریکا و میانجی‌های عربی، رژیم اسرائیل به صورت یک‌جانبه آتش‌ بس را لغو کرد و حملات خود را تشدید نمود. این تجربه باعث شده گروه‌های مقاومت فلسطینی با دیده شک و تردید به هر طرح آمریکایی نگاه کنند و تاکید دارند تا مکانیزمی قوی و بین‌المللی برای نظارت و اجرای آتش‌بس وجود نداشته باشد، توافقات موقتی و ناکارآمد خواهند بود.

آینده آتش‌بس ۶۰ روزه غزه نامعلوم خواهد بود
«حسن هانی‌زاده»، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتگو با خبرنگار راه دانا می‌گوید: کاخ سفید با ارائه این طرح مبهم و فاقد ضمانت اجرایی، هم تلاش می‌کند چهره‌ای انسان‌دوستانه از خود نشان دهد و هم منافع رژیم صهیونیستی را تامین کند. این طرح تحت فشار اتحادیه اروپا و آمریکا برای وادار کردن نتانیاهو به پذیرش آن ارائه شده است.

وی با اشاره به احتمال تحقق آتش‌بس در روزهای آینده گفت: طرح استیو ویتکاف شامل آتش‌بس موقت ۶۰ روزه، تبادل اسرا و ارسال کمک‌های انسانی است که در صورت تحقق می‌تواند به کاهش فشار بر مردم غزه کمک کند.

هانی‌زاده همچنین درباره وضعیت جسمانی نتانیاهو که اخیراً به دلیل بیماری حاد در بیمارستان بستری شده اظهار داشت: احتمال کناره‌گیری او از قدرت افزایش یافته و همین مسئله به همراه فشارهای داخلی و منطقه‌ای، امضای توافق آتش‌بس را ضروری کرده است.

وی افزود: آمریکا «بشار بهبه» را به عنوان ضامن اجرای آتش‌بس معرفی کرده است. اما سابقه رژیم صهیونیستی در نقض مکرر توافق‌ها و اختلافات داخلی این رژیم، آینده آتش‌بس را شکننده می‌کند.

طرح آتش‌‌بس ویتکاف یک توقف موقت است
حسین آجورلو، تحلیلگر مسائل غرب آسیا نیز در گفتگو با راه دانا تاکید می‌کند: اگرچه این بار رژیم صهیونیستی با اصول کلی طرح موافقت اولیه کرده، اما کابینه کنونی به شدت به تداوم جنگ وابسته است. دو حزب افراطی صهیونیسم دینی خط قرمز خود را توقف جنگ اعلام کرده‌اند. بنابراین، پایداری این آتش‌بس بسیار نامطمئن است.

آجورلو می‌گوید: این طرح تنها یک توقف موقت و بشردوستانه است، نه پایان جنگ یا شروع مذاکرات سیاسی جدی. هدف اصلی آن کاهش فشار افکار عمومی است و نه حل بحران.

او همچنین به اختلافات بین کاخ سفید و دفتر نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی اشاره کرده و می‌گوید: این اختلافات می‌تواند احتمال خرابکاری عمدی تل‌آویو برای شکست طرح را افزایش دهد.

از نظر آجورلو، در بخشی از حاکمیت صهیونیستی جنگ با غزه فرصتی تاریخی برای اجرای سیاست‌های توسعه‌طلبانه و تغییر ترکیب جمعیتی غزه است. این سیاست‌ها شامل کوچ اجباری، نابودی زیرساخت‌های فلسطینیان و تثبیت اشغالگری است که مخالفان جدی در داخل و خارج کابینه دارد و مانع تحقق آتش‌بس واقعی می‌شود.

وی همچنین تأکید می‌کند که هیچ‌یک از طرح‌های صلح دهه‌های گذشته، حقوق ملت فلسطین را به رسمیت نشناخته‌اند و این طرح جدید نیز از این قاعده مستثنی نیست. آمریکا کاملاً هماهنگ با رژیم صهیونیستی عمل می‌کند و تنها نکته مثبت طرح، تسهیل کمک‌های انسانی است که از نظر حقوقی و سیاسی، برای فلسطینی‌ها دستاوردی ندارد.

گفتنی است با توجه به تجربه تلخ توافقات شکست‌خورده پیشین و پیچیدگی‌های سیاسی منطقه، طرح آتش‌بس ۶۰ روزه آمریکا با وجود برخی جنبه‌های مثبت انسانی، نمی‌تواند راهکاری پایدار و واقعی برای پایان جنگ و تحقق حقوق مردم فلسطین باشد.

فشارهای داخلی و اختلافات در رژیم صهیونیستی، نگرانی‌های زیادی را درباره تعهد واقعی به اجرای این توافق ایجاد کرده است؛ از سوی دیگر، بی‌اعتمادی عمیق گروه‌های مقاومت فلسطینی به تضمین‌های آمریکا و اسرائیل، نشان‌دهنده نیاز به مکانیسم‌های بین‌المللی قوی برای نظارت و تضمین اجرای هرگونه آتش‌بس است.

در نهایت، تا زمانی که اراده سیاسی واقعی برای به رسمیت شناختن حقوق ملت فلسطین و پایان اشغالگری وجود نداشته باشد، هیچ طرحی نمی‌تواند صلحی پایدار و عادلانه را رقم بزند.

انتهای خبر/