به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، ازدواج نه تنها پیوند بین دو انسان، بلکه بنیان خانواده، محور سلامت روانی و اجتماعی جامعه و یکی از اصلی‌ترین راهکارهای حفظ انسجام اجتماعی به شمار می‌رود. 

در فرهنگ ایرانی همواره ازدواج، سُنتی پُرارزش و مورد توصیه بوده است، اما در سال‌های اخیر جامعه ما با پدیده نگران‌کننده‌ای به نام کاهش نرخ ازدواج و بالا رفتن سن شروع زندگی مشترک روبرو شده که همین امر ابعاد مختلف اجتماع را تحت تأثیر قرار داده است.

براساس گفته‌های اخیر معاون بهداشت وزارت بهداشت، از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۳ شاهد روندی نزولی در تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده بوده‌ایم؛ استانی مانند سمنان به همراه ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و خراسان جنوبی، در پایین‌ترین سطر جدول ازدواج قرار گرفته‌اند. این وضعیت زنگ خطری برای ساختار جمعیتی و آینده اقتصادی و اجتماعی کشور به شمار می‌رود.

ریشه‌های این معضل را باید در مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و روانی جستجو کرد. شرایط سخت اقتصادی، افزایش بیکاری و ناامنی شغلی، باعث شده بسیاری از جوانان حتی به فکر تشکیل خانواده نباشند. گرانی مسکن و هزینه‌های بالای راه‌اندازی یک زندگی مشترک، بر این بحران بیش از گذشته دامن زده است؛ بسیاری از خانواده‌ها نیز دیگر توان پشتیبانی مالی از فرزندان خود را ندارند و در این میان دختران و پسران جوان پیش از هر چیز، دغدغه داشتن شغل و سرپناه را مهم‌تر از تشکیل خانواده می‌دانند.

اما دلیل اصلی این بحران، فقط به مسائل مادی محدود نمی‌شود. سبک زندگی جدید، تغییر رویکرد نسبت به ازدواج و کم‌رنگ شدن نقش باورهای سنتی در نسل جدید، مؤلفه‌های اجتماعی اثرگذاری هستند که میل به ازدواج را کاهش داده‌اند. نگرانی از شکست در ازدواج یا طلاق، بی‌ثباتی عاطفی و تردید در یافتن شریک زندگی مناسب، از چالش‌های جدی جوانان امروز است.

افزون بر آن، رشد فردگرایی و کاهش حس مسئولیت‌پذیری جمعی، در تغییر الگوهای رفتاری نسل جدید سهم بسزایی داشته است. شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین، تصویری غیرواقعی و بعضاً آرمانی از ازدواج یا زندگی مجردی به نمایش گذاشته‌اند که باعث فاصله گرفتن جوانان از واقعیت‌ها و نیازهای اصیل انسانی شده است.

آمارهای رسمی از کاهش چشمگیر ازدواج و افزایش سن شروع زندگی مشترک در سمنان حکایت دارد؛ موضوعی که نگرانی خانواده‌ها و کارشناسان اجتماعی را درباره آینده جمعیتی و سلامت روانی جوانان این استان دوچندان کرده است

برخی از شهروندان سمنانی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» ضمن اشاره به موانع ازدواج، به بیان علل این مشکلات و همچنین راهکارهایی برای تسهیل مسیر ازدواج پرداختند.

سیاست‌های حمایتی، امید ازدواج را تقویت می‌کند

جوان ۳۱ ساله و مجرد اهل سمنان در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» درباره موانع ازدواج برای جوانان اظهار کرد: در سال‌های اخیر، به دلیل افزایش شدید هزینه‌های زندگی، بسیاری از جوانان صرف‌نظر از میل شخصی به ازدواج، عملاً قادر به برداشتن گام اول در این مسیر نیستند.

محمدرضا جعفری در ادامه افزود: مسائل اقتصادی تنها مانع نیست بلکه مسائلی مثل نبود ثبات شغلی، دشواری در یافتن کار متناسب با رشته و آینده نامطمئن هم باعث می‌شود که جوانان دچار تردید در تصمیم‌گیری شوند.

به گفته وی، در کنار این مشکلات، فشارهای اجتماعی و انتظارات خانواده‌ها نیز مزید بر علت شده است و توقعاتی مانند خرید خانه و هزینه‌های بالای مهریه بار روانی بیشتری هم به جوانان تحمیل می‌کند که همین موضوعات اغلب باعث تعویق یا حتی انصراف از ازدواج می‌شود.

جعفری با تأکید بر اینکه مسئولان باید مسیر ازدواج را برای جوانان هموار کنند، گفت: سیاست‌های حمایتی از سوی دولت و کاهش موانع اقتصادی می‌تواند کمک‌رسان باشد چراکه اگر این تسهیل‌گری‌ها جدی گرفته شود، بسیاری از جوانان با امید بیشتری برای تشکیل خانواده برنامه‌ریزی خواهند کرد.

کاهش هزینه‌های غیرضروری، لازمه ترویج فرهنگ ازدواج جوانان

یک معلم دبستان که سه سال است که ازدواج کرده در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» درباره تجربه خود از ازدواج گفت: تصمیم به ازدواج در شرایط اقتصادی کنونی بسیار دشوار بود، اما با همکاری و درک متقابل میان من و همسرم، توانستیم از بسیاری از چالش‌ها عبور کنیم. 

زهرا محسنی همچنین تصریح کرد: بسیاری از زوج‌های جوان در ابتدای راه با مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های اجتماعی روبه‌رو هستند که مدیریت آن‌ها نیاز به اراده و صبوری دارد چراکه پس از هر سختی قطعاً آسانی خواهد بود.

وی با اشاره به موانع در ازدواجش بیان کرد: مسئله تأمین هزینه‌های زندگی، اجاره یا خرید مسکن و هماهنگی میان خانواده‌ها از مهم‌ترین موانعی بود که با آن مواجه شدیم، اما تجربه من نشان داد که اگر زوجین هدف مشترک و همکاری صادقانه داشته باشند، مشکلات کمرنگ‌تر می‌شود. 

محسنی با اشاره به اهمیت نقش جامعه و حمایت‌های اجتماعی بیان کرد: ترویج فرهنگ ازدواج آسان و کاهش هزینه‌های غیرضروری باید در خانواده‌ها نهادینه شود و همچنین ارائه بسته‌های حمایتی اقتصادی و فرهنگی از سوی دولت می‌تواند جوانان را برای ورود به زندگی مشترک دلگرم کند. 

این بانوی سمنانی خاطرنشان کرد: تجربه من می‌گوید ازدواج، هرچند پیچیده و همراه با چالش است، اما ارزش تشکیل خانواده و حمایت عاطفی و روانی حاصل از آن بسیار زیاد است، پس باید خود خانواده‌ها هم بخشی از این فرهنگ‌سازی باشند و مسیر را برای جوانان تسهیل کنند.

ضرورت توجه ویژه به دغدغه‌های ازدواج جوانان

یک شهروند ۳۸ ساله سمنانی که نزدیک به یک دهه از زندگی مشترکش را تجربه کرده در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» راجع به چالش‌های ازدواج و اهمیت تداوم خانواده گفت: ازدواج، به‌ویژه برای افراد با درآمد متوسط یا پایین، همیشه با چالش‌های جدی همراه است و زمانی که من ازدواج کردم نیز شرایط اقتصادی مطلوب نبود، اما تلاش و همکاری‌هایمان باعث شد زندگی را بسازیم و دوام بیاوریم.

محمدحسین قنبری در ادامه عنوان کرد: وجود همراه و همدم در زندگی بخش بزرگی از فشارهای روانی و اقتصادی را تخفیف می‌دهد. حل مشکلات با مشارکت و همدلی آسان‌تر می‌شود و همین حمایت متقابل، انگیزه‌ای برای تلاش بیشتر خواهد بود، البته نباید از مشکلات معیشتی و افزایش هزینه‌های زندگی چشم‌پوشی کرد که بر روابط هم تاثیر می‌گذارد.

وی همچنین تصریح کرد: اکنون هم با وجود کار ثابت، بسیاری از دغدغه‌های مالی از دوش ما برداشته نشده است، اما معتقدم اگر امکانات پایه‌ای مانند اشتغال پایدار، مسکن و وام‌های حمایتی افزایش یابد، بسیاری از جوانان دغدغه ازدواج را نخواهند داشت و آمار تشکیل خانواده بالا خواهد رفت.

این شهروند با بیان اینکه ازدواج شاید آسان نباشد، اما خیر و برکت آن در زندگی و جامعه انکارناپذیر است، اظهار کرد: امید دارم که مسئولان با شناخت واقعی از مشکلات جوانان، سیاست‌های حمایتی عملی و واقعی را در دستور کار قرار دهند تا فرایند تشکیل خانواده در جامعه تسهیل شود.

پیامد ادامه این روند بسیار فراتر از یک آمار ساده است. کاهش ازدواج در بلندمدت به کاهش نرخ موالید و به دنبال آن، پیر شدن جمعیت خواهد انجامید؛ موضوعی که تهدیدی بزرگ برای آینده اقتصادی و پویایی جامعه است. همچنین رشد آسیب‌های اجتماعی مانند افسردگی، انزوا، اضطراب و احساس بی‌پناهی در جوانان از دیگر عواقب تأخیر یا کاهش ازدواج است.

بنابراین، ضروری است نگاه سیاست‌گذاران و خانواده‌ها به مسئله ازدواج تغییر کند و راهکارهایی جدی برای حمایت عملی و روانی از جوانان اندیشیده شود تا بتوان این سیر نزولی را متوقف و زمینه‌ساز بازگشت جامعه به تعادل و پایداری پایدار شد.

انتهای خبر/