سرمایه‌گریزی از نظام بانکی نشانه عدم اعتماد است

کارشناس اقتصاد مالی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به عدم ثبات بازارهای مالی اظهار کرد: در حال حاضر با پدیده‌ای خطرناک مواجه هستیم که آن را می‌توان به‌نوعی مهاجرت سرمایه به خارج از مسیرهای رسمی تعبیر کرد و رمزارزها، بازارهای خارجی و پلتفرم‌های غیررسمی مالی اکنون تبدیل به مقصد جدید بخشی از نقدینگی در حال فرار از نظام بانکی و بورس ایران شده‌اند.

سعید قلی‌بیگی درادامه افزود: این اتفاق تصادفی نیست زیرا وقتی سیاست‌های پولی نتوانند تورم را کنترل کنند، زمانی که مردم هر روز شاهد کاهش ارزش پول ملی باشند و بانک مرکزی نتواند برای آینده اقتصاد تصویر روشنی ارائه دهد طبیعی است که سرمایه‌گذاران به‌دنبال مسیرهای جایگزین بروند که در آن دخالت دولت و عدم شفافیت وجود نداشته باشد.

وی با اشاره به کاهش اعتماد عمومی نسبت به بانک‌ها گفت: در چند سال گذشته نرخ سود بانکی همواره کمتر از نرخ تورم بوده و سپرده‌گذاران عملاً زیان دیده‌اند و این موضوع سرمایه‌گذاران را از بانک‌ها دور کرده و وقتی مردم احساس کنند که نگه داشتن پول در بانک یعنی کاهش ارزش دارایی حتماً به گزینه‌هایی مثل رمزارز یا دلار فکر می‌کنند.

قلی‌بیگی در ادامه عنوان کرد: بانک مرکزی به جای سیاست‌گذاری بلندمدت بیشتر درگیر واکنش‌های مقطعی شده و ثبات در نرخ ارز، کنترل تورم انتظاری و بازسازی اعتماد عمومی به سیاست‌گذار پولی سه پیش‌شرط برای جلوگیری از مهاجرت سرمایه به بازارهای غیررسمی هستند.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: موضوع مهاجرت سرمایه به رمزارز فقط مسئله‌ای اقتصادی نیست بلکه می‌تواند آثار امنیتی و ساختاری هم در پی داشته باشد و وقتی نقدینگی از کانال‌های رسمی خارج شود کنترل اقتصاد عملاً از دست دولت خارج خواهد شد و در این شرایط بانک‌ها نیز با مشکل کمبود منابع مواجه می‌شوند و چرخه خلق پول در اقتصاد با اختلال جدی روبرو خواهد شد.

قلی‌بیگی به نقش اعتماد در ثبات بازارهای پولی اشاره کرد و گفت: اعتماد یک متغیر کلیدی بوده و اگر اعتماد عمومی نسبت به سیاست‌های پولی و مالی ترمیم نشود هر چقدر هم نرخ سود بالا رود یا طرح‌های تشویقی مطرح شود سرمایه‌گذار باز هم ترجیح می‌دهد دارایی‌اش را در مسیرهای جایگزین ببرد.

وی تأکید کرد: زمان آن رسیده که سیاست‌گذار به‌جای تمرکز صرف بر کنترل ظاهری شاخص‌ها به ریشه‌های بی‌اعتمادی و مهاجرت سرمایه توجه کند و تقویت شفافیت، استقلال بانک مرکزی و بازسازی ساختارهای نظارتی، می‌تواند راه بازگشت سرمایه را فراهم کند.

بازارهای داخلی قدرت رقابت با رمزارزها را ندارند

تحلیلگر ارشد بازارهای مالی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به رشد فزاینده بازار رمزارز در میان سرمایه‌گذاران ایرانی اظهار کرد: بازار سرمایه در ایران دیگر توان رقابت با بازارهای نوین مانند رمزارز را ندارد زیرا ساختارهای ناکارآمد، فقدان شفافیت و دخالت مکرر سیاست‌گذار باعث شده بازار بورس از کارکرد اصلی خود خارج شود و سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌هایی که تصور می‌کنند کنترل‌ناپذیرتر و جهانی‌تر هستند گرایش پیدا کنند.

شایان معتمدی درادامه افزود: سرمایه‌گذاران و به‌ویژه نسل جوان به‌دنبال فضایی هستند که در آن دسترسی آزاد به اطلاعات، نقدشوندگی بالا و حداقلی از پیش‌بینی‌پذیری وجود داشته باشد و رمزارزها با وجود ریسک ذاتی بالا اما به‌دلیل همین ویژگی‌ها جذابیت بیشتری نسبت به بازارهای سنتی داخلی پیدا کرده‌اند.

وی با اشاره به بحران بورس تهران در سال‌های اخیر گفت: ضربه‌ای که از دستکاری بازار در آن دوره به اعتماد عمومی وارد شد هنوز ترمیم نشده و وقتی مردم می‌بینند که سیاست‌گذار می‌تواند با یک دستورالعمل مسیر سود و زیان بازار را تغییر دهد به بازارهایی پناه می‌برند که تصور می‌کنند مستقل از دولت و قابل پیش‌بینی‌ترند.

این کارشناس ادامه داد: حجم بالای معاملات رمزارز در کشور نشان می‌دهد که تقاضای واقعی برای ابزارهای مالی نوین وجود دارد اما از آنجا که هیچ چهارچوب قانونی مشخصی برای رمزارزها تدوین نشده سرمایه‌گذاران مجبورند در فضایی غیربازرگانی و غیرشفاف فعالیت کنند و این خود یک خطر امنیتی و اقتصادی بالقوه است.

معتمدی تأکید کرد: دولت باید به‌جای ممنوعیت و بستن فضا به فکر طراحی ابزارهای مالی قانونی و نوآورانه باشد چراکه ایجاد صندوق‌های دارایی دیجیتال، پلتفرم‌های رمزدارای دارای مجوز، و پذیرش توکن‌های رسمی می‌تواند هم نیاز سرمایه‌گذار را پاسخ دهد و هم جریان نقدینگی را به اقتصاد رسمی بازگرداند.

وی ابراز کرد: سیاست‌گذار نباید در برابر تغییرات فناوری مقاومت کند و باید با زبان بازارهای جدید صحبت کرد و اگر ساختار اقتصاد داخلی نتواند جذابیت سرمایه‌گذاری را بازگرداند و روند مهاجرت سرمایه به اقتصاد غیررسمی و رمزارز ادامه‌دار خواهد بود.

گسترش اقتصاد سایه‌ای تهدیدی برای عدالت و شفافیت است

کارشناس ارشد اقتصاد توسعه‌ای در گفتگو با خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ پدیده مهاجرت سرمایه به رمزارز را نشانه‌ای از گسترش خطرناک اقتصاد سایه‌ای دانست و اظهار کرد: وقتی مسیرهای رسمی برای سرمایه‌گذاری قفل یا غیرجذاب باشند طبیعی است که سرمایه به سمت مسیرهای غیررسمی، کم‌هزینه و ناشناس حرکت کند زیرا رمزارز فقط یک ابزار تکنولوژیک نیست؛ بلکه در ایران به یکی از ابزارهای اصلی اقتصاد زیرزمینی بدل شده است.

علی فرج‌زاده درادامه افزود: توسعه بازارهای غیررسمی پیامدهای سنگینی برای عدالت اقتصادی دارد و کسانی که در این بازارها فعالیت می‌کنند عملاً از ساختار مالیاتی، نظارتی و قانونی کشور خارج هستند و این یعنی فشار اصلی بر دوش کسانی باقی می‌ماند که هنوز در اقتصاد رسمی فعالیت می‌کنند.

وی بیان داشت: ما نمی‌توانیم نظام مالیاتی دقیقی داشته باشیم، وقتی که میلیاردها تومان سرمایه در فضای ناشناخته‌ی رمزارز و نقل‌وانتقالات رمزی جابه‌جا می‌شود و این روند باعث تضعیف حاکمیت اقتصادی دولت و رشد اقتصاد پنهان می‌شود.

این کارشناس با اشاره به آثار اجتماعی این پدیده عنوان کرد: وقتی شهروند احساس کند تنها راه حفظ ارزش دارایی‌اش ورود به بازارهایی است که قانون آن را به‌رسمیت نمی‌شناسد عملاً نوعی جدایی ذهنی از نظام اقتصادی کشور شکل می‌گیرد و این وضع در بلندمدت به تضعیف مشارکت اقتصادی، گسترش فرار مالیاتی و حتی کاهش میل به تولید منجر می‌شود.

فرج‌زاده تأکید کرد: حل این مسئله نیازمند دو اقدام هم‌زمان است؛ از یک‌سو باید ساختارهای رسمی را شفاف‌تر، جذاب‌تر و رقابتی‌تر کنیم تا مردم انگیزه‌ای برای رفتن به سمت اقتصاد پنهان نداشته باشند و از سوی دیگر باید نظام نظارتی را هوشمندتر و فناورانه‌تر کنیم تا قابلیت رهگیری جریان‌های مالی خارج از شبکه رسمی نیز وجود داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: اگر اقتصاد غیررسمی بیش از این گسترش یابد در آینده نه‌تنها نظام مالیاتی و رفاهی کشور دچار فروپاشی می‌شود بلکه استقلال اقتصادی نیز با خطر مواجه خواهد شد و سیاست‌گذار باید زودتر از آنکه دیر شود وارد عمل شود.

انتهای خبر/