به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»، ماه رمضان به‌عنوان یک ماه مقدس و پرمعنا در فرهنگ اسلامی، در استان سمنان با آداب و رسوم خاصی همراه است که این آداب به پیوندهای خانوادگی و اجتماعی اهمیت ویژه‌ای می‌بخشد. 

قبل از شروع ماه رمضان، مردم سمنان با آماده‌سازی خود برای این ماه مبارک آغاز می‌کنند. زنانی که در روز آخر ماه شعبان به جشن‌هایی شبیه به حنابندان می‌پردازند، این مراسم را در قالب خضاب بر دستان و پاهای خود با صلوات برگزار می‌کنند. این اعمال به معنای آغاز ماه جدید و تمرکز بر عبادت در ایام رمضان تلقی می‌شود.

همچنین در ماه رمضان، مردم سمنان برای وعده سحر و افطار نشستی خانوادگی برگزار می‌کنند. سفره سحر معمولاً با غذاهای مقوی مانند انواع نان، پنیر و سبزیجات چیده می‌شود. این وعده نه‌تنها برای تأمین انرژی روزه‌داری مهم، بلکه فرصتی برای نزدیکی و هم‌نشینی با خانواده نیز است.

پس از اذان مغرب، افطار در سمنان معمولاً با نان و پنیر و سبزی آغاز می‌شود و سپس با غذاهای متنوع و محلی مانند آبگوشت و آش شله‌زرد و داروغه ادامه می‌یابد. غذاهایی که به همراه چای داغ سرو می‌شوند، نشان‌دهنده‌ توجه به غنای سفره افطاری و ایجاد فضایی گرم و صمیمی در بین خانواده‌هاست. در این ایام، بسیاری از خانواده‌ها سعی می‌کنند با توجه به کاشت میوه‌های نوبرانه و محصولات محلی، سفره‌های رنگین‌تری برای افطار ترتیب دهند و این سنت به نوعی نشان‌دهنده شادی و نشاط این ماه است.

مردم سمنان در ماه رمضان به دعا و نیایش اهمیت زیادی می‌دهند و همچنین، در طول ماه رمضان، دعاها و نمازهای جماعتی به‌ویژه در روستاهای سمنان با دعوت از روحانیون برای بیان احکام شرعی برگزار می‌شود. 

 مردم معمولاً در این ایام به فکر نیازمندان هستند و تلاش می‌کنند افطاری‌هایی برای آن‌ها برپا کنند. این اقدام نه‌تنها به تقویت پیوندهای خانوادگی کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهنده روحیه تعالی و همدلی مردم است. 

حنابندان سمنانی‌ها از قبل رمضان

بانوی سمنانی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» درباره آداب و رسوم سمنانی‌ها در ماه رمضان گفت: در سمنان، ماه رمضان با آداب و رسوم خاصی برگزاری می‌شود که نشان‌دهنده فرهنگ غنی مردم این دیار است و خانواده‌ها از روز قبل برای تهیه غذاهای سنتی و محلی آماده می‌شوند. برای ما، افطار نه‌تنها یک وعده غذایی است بلکه فرصتی برای دور هم جمع شدن و تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی است.

نجمه نظری در ادامه افزود: در این ماه، ما به روزه‌داری اهمیت زیادی می‌دهیم و سعی می‌کنیم بیشتر به عبادت و دعا بپردازیم. شب‌های قدر نیز برای ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا باور داریم که دعاها در این شب‌ها مستجاب می‌شود.

وی همچنین به رسم حنابندان اشاره کرد و گفت: در برخی از روستاها، زنان در آستانه ماه رمضان دست و پاهای خود را با حنا می‌بندند که این آئین همراه با ذکر صلوات و نیایش است. 

این بانوی سمنانی در نهایت اضافه کرد: ما معتقدیم که در ماه رمضان باید به نیازمندان کمک کنیم. در این ایام، خیرات و اهدای غذا به فقرا رونق بیشتری دارد و این برای ما یک افتخار است.

دادن خیرات در ماه رمضان از سنت سمنانی‌ها

 مغازه‌دار سمنانی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» درباره سنت سمنانی‌ها در ماه رمضان گفت: در سمنان، ماه رمضان با یک حس خاصی شروع می‌شود. ما از روزهای قبل، خانه‌ها را تمیز می‌کنیم و برای استقبال از این ماه آماده می‌شویم.

علیرضا زرگر در ادامه افزود: در این ماه، خانواده‌ها بیشتر از همیشه دور هم جمع می‌شوند و به خصوص در شب‌های جمعه، مهمانی‌های افطاری برگزار می‌کنیم. غذاهایی مثل خورش و آش محلی از جمله غذاهایی هستند که در این مراسم سرو می‌شوند.

وی با تأکید بر اینکه شب‌های قدر بسیار مهم است، اظهار کرد: در این شب‌ها، مردم به مساجد می‌روند و به عبادت و خواندن قرآن می‌پردازند چراکه معتقدیم که در این شب‌ها، تقدیر انسان‌ها رقم می‌خورد و به همین دلیل، سعی می‌کنیم بیشتر به دعا و نیایش بپردازیم.

این فروشنده سمنانی به رسم خیرات اشاره کرد و گفت: در ماه رمضان، بسیاری از مردم به خیرات غذا و کمک به فقرا می‌پردازند و این کار باعث می‌شود که همه بتوانند از نعمات این ماه بهره‌مند شوند.

بیدار کردن مردم برای سحری با سحرخوانی

معلم سمنانی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» درباره آداب و رسوم سمنانی‌ها در ماه رمضان گفت: در این ماه، ما به صله‌رحم و دید و بازدید از یکدیگر اهمیت زیادی می‌دهیم. به خصوص در مناطق روستایی، این دید و بازدیدها به شکل ویژه‌ای انجام می‌شود و باعث تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی می‌شود.

مریم رضایی با اشاره به اینکه در گذشته، به‌دلیل عدم وجود رسانه‌های جمعی نظیر رادیو و تلویزیون، مردم برای بیدار کردن یکدیگر در صبح‌های رمضان سنت خاصی داشتند، افزود: به کوچه می‌رفتند و فریاد می‌زدند تا همسایه‌ها را برای خوردن سحری بیدار کنند.

وی ادامه داد: علاوه بر این، برخی از جوانان و بزرگ‌ترها در کوچه‌ها قدم می‌زدند و با خواندن اشعار و دعاهایی، مردم را به سحری‌خوری دعوت می‌کردند.

به گفته این معلم بازنشسته سمنانی، این کار نه‌تنها به بیدار کردن مردم کمک می‌کرد، بلکه باعث ایجاد حس مشترک و صمیمیت در میان اهالی محله می‌شد.

از سحرخوانی سمنانی‌ها تا صدگره در رمضان

پژوهشگر فرهنگ عامه مردم سمنان در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» با اشاره به آداب و رسوم خاص سمنانی‌ها در ماه رمضان در گذشته نه‌چندان دور گفت: متأسفانه امروزه بسیاری از این سنت‌های ماه رمضان در سمنان کمرنگ شده‌اند.

محمد عموزاده با بیان اینکه یک هفته قبل از شروع ماه مبارک رمضان، بانوان سمنانی به فکر خرید و تهیه مایحتاج سحری و افطاری بودند، افزود: مردم استان سمنان چندین روز قبل به استقبال از رمضان می‌رفتند و با انجام گردگیری، غبارروبی و نظافت منازل و مساجد، فرا رسیدن این ماه را گرامی می‌داشتند.

وی با اشاره به حضور پرشور مردم در نمازهای جماعت در ماه رمضان، تصریح کرد: عموم مردم روزه‌دار استان پس از خواندن نماز جماعت ظهر و عصر به تلاوت قرآن می‌پرداختند و علما و کسانی که قرآن را می‌خواندند، غلط‌گیری می‌کردند.

عموزاده با یادآوری نبود رادیو و تلویزیون در گذشته، بیان کرد: برخی افراد با گفتن ذکری حدوداً ۱۲ شب برای پخت غذای سحری و ذکری هم نیم ساعت قبل از اذان صبح، به نوعی به  بیدارباش مردم می‌پرداختند. این ذکرها از مناره مسجد جامع و مسجد امام خمینی (ره) سحرخوانی می‌شد.

این پژوهشگر فرهنگ عامه در ادامه افزود: برخی از افراد نیز با حرکت در کوچه‌ها و درب زدن، اقدام به بیدار کردن مردم برای خوردن سحری و روزه گرفتن می‌کردند.

به گفته عموزاده، بعد از خوردن سحری، معمولاً پدر و مادرها  برای اقامه نماز صبح مسجد می‌رفتند و بیدار می‌ماندند و دیگر نمی‌خوابیدند و به کار روزمره خود می‌پرداختند.

وی با اشاره به گرمای هوا در تابستان‌های قدیم، گفت: وقتی مردم برای اقامه نماز به مسجد امام می‌رفتند با وجود نهر آب پای خود را در آن قرار می‌دادند تا مقداری از گرمای بدن آن‌ها کاسته شود.

عموزاده همچنین تصریح کرد: کشاورزان و مغازه‌داران نیز به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کردند که کارشان تا ظهر به اتمام برسد تا در روزه اذیت نشوند و در آن زمان تمام مردم مقید به روزه گرفتن بودند.

این پژوهشگر فرهنگ عامه با بیان اینکه مساجد برای دادن افطاری، موقوفه داشتند، اظهار داشت: با نان محلی خشک سمنانی و خرماهای خشک افطاری ساده راه می‌انداختند و افراد را دعوت می‌کردند تا به افطاری بیایند و کسانی که دعوت نبودند هم می‌آمدند با توجه به عقیده خود که دعوت نشده بودند از هفت بشقاب مقداری غذا برای رفع حاجات برمی‌داشتند.

وی پختن انواع آش، کوکو، نان، سبزی و پنیر را از عادت‌های غذایی سمنانی‌ها در ماه رمضان دانست و افزود: سمنانی‌ها اغلب برای وعده سحری نیز پلوخورش، ته‌چین و گاهی آبگوشت می‌خورند. 

عموزاده عنوان کرد: پختن غذای نذری از دیگر رسم‌های مردم استان در طول ماه رمضان است و در شب‌های احیاء این کار بیشتر انجام می‌گرفت و در این شب‌ها آش کشک نذری نیز طبخ و بین همسایگان و آشنایان تقسیم می‌شد.

این پژوهشگر فرهنگ عامه با اشاره به آئین‌های شب‌های قدر در سمنان، گفت: مردم استان سمنان در مساجد با خواندن دعاهای جوشن کبیر، مجیر و ذکر مصیبت شب‌های قدر را سحر می‌کردند. 

وی خاطرنشان کرد: برخی بانوان هنگام رفتن به مسجد در لیالی قدر با خود نخی می‌برند و آن را هنگام خواندن دعای جوشن کبیر گره می‌زنند و بعد از اتمام مراسم، نخ صد بند یا صد گره را برای گشایش کار و بخت‌گشایی دختران در قرآن می‌گذاشتند و همچنین برخی قند و نبات می‌آورند و بعد از خواندن هر بند از دعا روی آن می‌دمیدند و آن را برای شفای مریضان می‌بردند.

انتهای خبر/