به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ به نقل از شبکه اطلاع رسانی «راه دانا»؛ برای نخستین‌بار در سال‌های اخیر، خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده برق از اوایل فروردین در تهران و سایر مناطق کشور آغاز شد.

 این موضوع با توجه به سابقه محدودیت‌های برق که معمولاً از اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد شروع می‌شد، نشان‌دهنده چالش‌های جدی در مدیریت انرژی است. کارشناسان هشدار می‌دهند که عدم برنامه‌ریزی کافی دولت برای مقابله با ناترازی برق، ممکن است باعث تشدید این مشکلات در فصل تابستان شود.

ضرب‌المثل قدیمی، دغدغه کنونی

با توجه به ضرب‌المثل «سالی که نکوست از بهارش پیداست»، وضعیت فعلی صنعت برق کشور نشان می‌دهد که ناترازی‌های موجود در بهار نشانه‌ای از مشکلات بزرگ‌تر در تابستان خواهد بود. مدیریت مصرف برق از همین امروز به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دولت مطرح شده است. اما آیا این کافی است؟

دلایل افزایش زودهنگام خاموشی‌ها

در سال جاری، عوامل متعددی باعث شده‌اند که خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده زودتر از حد معمول آغاز شوند. افزایش دمای هوا، روشن شدن کولرهای گازی و برقی در فروردین، خشکسالی شدید و کاهش ذخایر سدهای برق‌آبی، همه و همه نقش مهمی در این بحران داشته‌اند. همچنین، تعمیرات نیروگاه‌های حرارتی و خروج نیروگاه اتمی بوشهر برای سوخت‌گذاری، ظرفیت تولید برق کشور را تحت فشار قرار داده است.

مصطفی رجبی‌مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر، افزایش ۶ درصدی مصرف برق در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۲ را «جهش مصرف» توصیف کرد و اعلام کرد:

«مدیریت مصرف برق می‌تواند نقش کلیدی در کاهش خاموشی‌ها داشته باشد. اما عواملی مانند خشکسالی، تعمیرات گسترده نیروگاه‌ها و کاهش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی، تأمین نیاز برق کشور را با مشکل مواجه کرده‌اند.»

چشم‌انداز تابستان؛ چالش‌های بزرگ‌تر

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تابستان ۱۴۰۲ به دلیل افزایش دمای هوا و مصرف بالا، فشار بیشتری بر شبکه برق وارد خواهد کرد.

اردشیر مذکوری، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران، افزایش ۱٫۵ درصدی مصرف برق در شمال و ۲۰ درصدی در جنوب کشور را گزارش کرد و اضافه کرد: خشکسالی چالشی عمده است که کاهش ۴۲ درصدی ورودی آب نیروگاه‌های برق‌آبی و افت ۴۶ درصدی ذخایر سدها را به دنبال داشته است. در حالت بدبینانه، رشد مصرف در شرایط اوج بار تا ۹ درصد پیش‌بینی می‌شود.

راهکارها برای کاهش ناترازی برق

برای مقابله با این بحران، دولت و مردم باید اقدامات جدی‌تری انجام دهند. اصلاح الگوی مصرف، استفاده از تجهیزات کم‌مصرف و جلوگیری از مصارف غیرضروری از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به کاهش فشار بر شبکه برق کمک کنند. همچنین، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های جدید و بهبود زیرساخت‌ها، از جمله راهکارهای بلندمدت هستند.

نقش مردم در مدیریت بحران

نقش مردم در مدیریت مصرف برق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آگاهی‌بخشی عمومی، اجرای برنامه‌های آموزشی و تشویق به مشارکت جمعی می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش مصرف برق داشته باشد. رسانه‌ها و نهادهای آموزشی می‌توانند با ارائه اطلاعات دقیق و راهنمایی‌های عملی، به فرهنگ‌سازی در زمینه مصرف بهینه انرژی کمک کنند.

حمیدرضا بهمن‌آبادی رئیس گروه سرمایه‌گذاری سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق، وضعیت ناترازی برق کشور را بررسی و اعلام کرد که این مشکل به‌صورت پیوسته در حال تشدید است.

وی اظهار کرد: در سال ۱۴۰۲، کشور با ۱۳ هزار مگاوات کسری برق مواجه بود. این رقم در سال ۱۴۰۳ به ۱۸ هزار مگاوات رسید و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۱۴۰۴ به ۲۵ هزار مگاوات افزایش یابد.

او عوامل مختلفی را مسئول این بحران دانست که شامل رشد سریع مصرف، فرسودگی نیروگاه‌ها، ناترازی گاز، گسترش صنعت و ظهور مصارف جدید مانند خودروهای برقی می‌شود.

راه‌حل تجدیدپذیر؛ آینده انرژی ایران

بهمن‌آبادی با اشاره به اهمیت توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، اظهار داشت: برای مقابله با این بحران، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌تواند یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌ها باشد. این نیروگاه‌ها نه تنها سرعت بالای اجرا و سهولت نصب دارند، بلکه مستقل از سوخت هستند و هزینه‌های پایین‌تری نسبت به نیروگاه‌های سنتی دارند.

وی همچنین مزایای محیط‌زیستی و اقتصادی این نیروگاه‌ها را برجسته کرد و اضافه کرد: این نیروگاه‌ها پدافند غیرعامل قوی دارند، با محیط زیست سازگار هستند و امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی را فراهم می‌کنند.

تجربه کشورهای پیشرو در انرژی‌های تجدیدپذیر

رئیس گروه سرمایه‌گذاری ساتبا با اشاره به تجربه کشورهای دیگر، اظهار کرد: برخی کشورها در حال حاضر ۳۰ درصد از برق خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین می‌کنند و طبق برنامه‌ریزی‌های آینده، این سهم به ۸۵ درصد افزایش خواهد یافت.

بهمن‌آبادی ظرفیت ایران را برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی بسیار مطلوب توصیف کرد و ادامه داد: زاویه تابش خورشید در بسیاری از مناطق ایران، به‌ویژه استان چهارمحال و بختیاری، بسیار مناسب است. تنها بخش‌هایی از مناطق شمالی کشور برای این کار محدودیت دارند. برای احداث یک نیروگاه خورشیدی یک مگاواتی، حدود ۱٫۵ هکتار زمین نیاز است.

خرید تضمینی برق تجدیدپذیر

وی درباره خرید تضمینی برق نیروگاه‌های خورشیدی بر اساس ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف تصریح کرد: برق تولیدی این نیروگاه‌ها تا ظرفیت ۲۰ کیلووات به قیمت ۲۵ هزار ریال و از ۲۰ کیلووات تا ۲۰۰ کیلووات به قیمت ۲۲ هزار ریال خریداری می‌شود. این سیاست به عنوان یک انگیزه برای سرمایه‌گذاران عمل می‌کند.

تعهد صنایع برای استفاده از انرژی تجدیدپذیر

در خصوص ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، بهمن‌آبادی توضیح داد: از ابتدای سال ۱۴۰۲، صنایع با مصرف بیش از یک مگاوات موظف شده‌اند که یک درصد از برق سالانه خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند. این میزان تا پایان سال پنجم به ۵ درصد افزایش خواهد یافت. این تأمین می‌تواند یکباره انجام شود یا از طریق تابلوی سبز بورس خریداری شود.

بهمن‌آبادی به وضعیت فعلی نیروگاه‌های تجدیدپذیر در استان چهارمحال و بختیاری و کل کشور اشاره کرد و اظهار کرد: در استان چهارمحال و بختیاری، نیروگاه‌های تجدیدپذیر بهره‌برداری شده ظرفیتی معادل ۱۳٫۱۷ مگاوات دارند و نیروگاه‌های در حال احداث نیز ۱۶۹٫۸ مگاوات ظرفیت خواهند داشت. در سطح کشور، نیروگاه‌های بهره‌برداری شده ۱۵۳۴ مگاوات و نیروگاه‌های در حال احداث ۲۲ هزار مگاوات ظرفیت دارند.

حمیدرضا بهمن‌آبادی با تأکید بر ضرورت سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، اعلام کرد که این بخش می‌تواند نقش کلیدی در کاهش ناترازی برق کشور ایفا کند. او همچنین خاطرنشان کرد که اصلاح الگوی مصرف و توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر، نه تنها به حل بحران فعلی کمک می‌کند، بلکه به ایجاد یک سیستم پایدارتر برای آینده نیز منجر خواهد شد.

عبور از این بحران در گرو همکاری میان دولت، صنایع و مردم است. مدیریت دقیق، برنامه‌ریزی جامع و مشارکت همگانی می‌تواند نه تنها بحران فعلی را کاهش دهد، بلکه به ایجاد یک سیستم پایدارتر برای آینده کمک کند. با توجه به چالش‌های موجود، اصلاح الگوی مصرف و استفاده بهینه از منابع انرژی، تنها راه‌حل مؤثر برای کاهش خاموشی‌ها و بهبود وضعیت شبکه برق است.

انتهای خبر/