بازی‌های اصیل سمنان گنجینه‌ای فراموش‌شده هستند

کارشناس فرهنگ و گردشگری در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت» با اشاره به ظرفیت‌های کمتر شناخته‌شده بازی‌های محلی استان سمنان اظهار کرد: این بازی‌ها تنها سرگرمی‌های کودکانه نیستند بلکه بازتابی از تاریخ، فرهنگ و شیوه زیست اجتماعی مردمان این دیارند و می‌توانند به الگویی نوآورانه برای توسعه گردشگری کودک‌محور و پایدار بدل شوند.

سید امیر میرعماد افزود: بازی‌های سمنانی مانند چالا چالا که ریشه در آئین‌های جمعی روستایی دارد و یا چهارتپ که بر پایه مهارت بدنی و هماهنگی گروهی طراحی شده نه فقط ابزار سرگرمی، بلکه بخشی از تاریخ شفاهی منطقه‌اند و هر کدام از این بازی‌ها حامل داستان‌ها، اشعار محلی و شیوه‌های خاص تعامل اجتماعی هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند.

وی عنوان کرد: تنوع بازی‌های سنتی در استان سمنان چشمگیر است؛ مانند اوستا وازی که نوعی آموزش غیررسمی مهارت و احترام به بزرگ‌ترها را در قالب بازی به کودکان منتقل می‌کند تا آلو آلو پسته که با ریتم و شعر همراه است و نشان‌دهنده پیوند عمیق موسیقی و بازی در فرهنگ بومی است و بازی‌هایی مانند موزیکه وازی نه تنها سرگرمی جمعی بوده بلکه در گذشته بخشی از مراسم‌ها و گردهمایی‌های محلی را نیز همراهی می‌کرده است.

این پژوهشگر تصریح کرد: امروزه اگر این بازی‌ها در قالب برنامه‌های گردشگری کودک‌محور بازطراحی شوند علاوه بر ایجاد تجربه‌ای شاد و آموزشی برای کودکان، می‌توانند به حفظ میراث ناملموس فرهنگی استان کمک کنند و حضور گردشگران در این فضاها به معنای آشنایی نسل جدید با ریشه‌های تاریخی و فرهنگی بازی‌هاست؛ امری که به تقویت هویت محلی و حس تعلق اجتماعی منجر می‌شود.

میرعماد خاطرنشان کرد: بسیاری از این بازی‌ها با آئین‌ها و مشاغل بومی ارتباط مستقیم داشته‌اند، برای نمونه؛ گفته می‌شود چالا چالا در اصل بازتابی از تمرین‌های جمعی برای هماهنگی در فعالیت‌های کشاورزی و برداشت محصول بوده و چهارتپ که ترکیبی از دویدن و ضربه‌زدن با ریتم مشخص است، به تقویت توان جسمی و سرعت واکنش کودکان کمک می‌کرده؛ ویژگی‌ای که در گذشته برای زندگی روستایی و عشایری اهمیت زیادی داشته است.

وی با اشاره به مزایای اقتصادی این رویکرد تأکید کرد: گردشگری مبتنی بر بازی‌های بومی سمنان می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کند و معرفی این بازی‌ها در قالب جشنواره‌ها، تورهای کودک‌محور و کارگاه‌های فرهنگی نه تنها فرصتی برای سرگرمی خانواده‌ها فراهم می‌آورد بلکه بازار تازه‌ای برای صنایع دستی، موسیقی محلی و خوراکی‌های سنتی نیز ایجاد می‌کند.

میرعماد ادامه داد: در بسیاری از کشورها بازی‌های سنتی به‌عنوان بخشی از بسته‌های گردشگری معرفی می‌شوند و اگر ما هم بتوانیم بازی‌هایی چون اوستا وازی یا موزیکه وازی را با روایت‌های تاریخی و فرهنگی همراه کنیم بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین تجربه‌ای خلاقانه و منحصربه‌فرد برای گردشگران فراهم خواهیم کرد.

این پژوهشگر حوزه گردشگری در بخش دیگری از سخنان خود چالش‌ها را نیز برشمرد و گفت: بزرگ‌ترین خطر فراموشی تدریجی این بازی‌ها در میان کودکان امروزی است که بیشتر وقت خود را صرف بازی‌های دیجیتال می‌کنند و اگر مستندسازی، آموزش و ترویج این بازی‌ها در مدارس و مراکز فرهنگی جدی گرفته نشود بخشی از این میراث ناملموس برای همیشه از بین خواهد رفت.

وی تأکید کرد: برای احیای این ظرفیت لازم است نهادهای فرهنگی و گردشگری استان با همکاری محققان محلی، مربیان و بزرگان روستاها مجموعه‌ای از بازی‌ها را گردآوری و بازآفرینی کنند و باید مربیان بومی تربیت شوند تا بتوانند این بازی‌ها را به‌طور ایمن و جذاب برای کودکان و گردشگران بازنمایی کنند.

میرعماد ابراز کرد: بازی‌های سنتی سمنان نه تنها خاطره‌های جمعی نسل‌های گذشته را زنده می‌کنند بلکه اگر به‌درستی معرفی شوند می‌توانند به برند فرهنگی و گردشگری استان تبدیل شوند و در این صورت کودکان و خانواده‌ها در فضایی مفرح و آموزنده با میراث کهن این سرزمین آشنا خواهند شد و همزمان مسیر توسعه پایدار در گردشگری محلی هموار می‌شود.

بازی‌های بومی میراثی زنده هستند

پژوهشگر حوزه گردشگری در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به اینکه بازی‌های بومی ایران تنها یادگار نوستالژیک کودکی نیستند بلکه ابزار مهمی برای آموزش و انتقال فرهنگ به نسل‌های آینده محسوب می‌شوند اظهار کرد: بازی‌های سنتی مهارت‌های اجتماعی کودکان را تقویت می‌کنند و از طرفی ظرفیت بالایی برای ادغام در برنامه‌های گردشگری کودک‌محور دارند.

فاطمه کاهه عنوان کرد: گردشگری خلاقانه در دهه‌های اخیر به یکی از رویکردهای نوین در حوزه توسعه پایدار تبدیل شده و کودکان به عنوان بخش مهمی از جامعه سهم بسزایی در موفقیت این نوع گردشگری ایفا می‌کنند و ایجاد تجربه‌های مشارکتی برای کودکان می‌تواند علاقه آن‌ها به فرهنگ و هویت ملی را تقویت کند و همزمان با سرگرمی، آموزش ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی را فراهم آورد.

وی بیان کرد: بازی‌های سنتی علاوه بر سرگرمی توانایی حل مسئله، همکاری گروهی و یادگیری نقش‌ها را به کودکان آموزش می‌دهد و اجرای بازی‌ها در فضای گردشگری خلاقانه باعث ایجاد تعامل بین نسل‌ها نیز می‌شود و والدین و کودکان می‌توانند با هم در بازی شرکت کنند و تجربه‌ای مشترک و خاطره‌انگیز بسازند.

کاهه به دستاوردهای بازی‌های بومی در سه بعد توسعه پایدار اشاره کرد و گفت: از منظر محیط زیستی، این بازی‌ها نیاز به زیرساخت‌های پیچیده ندارند و باعث کاهش فشار بر منابع طبیعی می‌شوند و از لحاظ فرهنگی و اجتماعی نیز حس تعلق به میراث فرهنگی تقویت می‌شود و انسجام اجتماعی افزایش می‌یابد و بازی‌ها می‌توانند فرصت‌های اشتغال محلی ایجاد کنند و گردشگری مناطق کمتر شناخته شده را رونق دهند.

وی افزود: با وجود ظرفیت‌های بالای بازی‌های سنتی موانعی مانند کاهش آشنایی کودکان با این بازی‌ها، کمبود منابع آموزشی و نبود تسهیل‌گران متخصص وجود دارد که نیازمند توجه سیاست‌گذاران است.

کاهه پیشنهاد کرد: طراحی بسته‌های گردشگری کودک‌محور با ترکیب بازی، قصه‌گویی و فعالیت‌های فرهنگی، همکاری با مدارس و مراکز آموزشی و تربیت تسهیل‌گران محلی می‌تواند به بهره‌برداری کامل از این ظرفیت کمک کند.

وی عنوان کرد: این رویکرد نه تنها موجب شادی و سرگرمی کودکان می‌شود بلکه الگویی خلاقانه برای حفظ میراث فرهنگی و توسعه پایدار گردشگری ایران ایجاد می‌کند.

این کارشناس تأکید کرد: سرمایه‌گذاری بر روی بازی‌های بومی و گردشگری خلاقانه می‌تواند به الگویی پایدار برای آینده گردشگری کودک‌محور تبدیل شود و تجربه‌ای معنادار و آموزنده برای کودکان و خانواده‌ها فراهم آورد و ترویج بازی‌های سنتی در جامعه و گنجاندن آن‌ها در برنامه‌های گردشگری کودک محور هم‌زمان ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را ارتقاء می‌دهد و زمینه‌ای مناسب برای توسعه پایدار ایجاد می‌کند.

بازی‌های بومی زمینه گردشگری خلاقانه را فراهم می‌کنند

کارشناس اقتصادی گردشگری در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ بازی‌های سنتی ایران را به‌عنوان فرصت‌های بالقوه اقتصادی و فرهنگی معرفی کرد و اظهار داشت: بازی‌های بومی نه تنها سرگرمی و آموزش هستند بلکه می‌توانند به‌عنوان ابزار توسعه گردشگری و رونق اقتصاد محلی مورد استفاده قرار گیرند.

علی رزقانی عنوان کرد: گردشگری خلاقانه و کودک‌محور می‌تواند فرصت‌های اشتغال و کسب درآمد برای جوامع محلی ایجاد کند و با طراحی برنامه‌های ویژه کودکان و ترکیب آن با بازی‌های سنتی می‌توان گردشگری روستایی و محلی را توسعه داد و به پایداری اقتصادی دست یافت.

وی تأکید کرد: بازی‌های بومی ظرفیت زیادی برای جذب گردشگر در مناطق کمتر شناخته شده دارند و اجرای این بازی‌ها نیازمند تجهیزات پیچیده و هزینه‌های بالا نیست و می‌توان با سرمایه‌گذاری حداقلی، بیشترین بهره‌وری اقتصادی را ایجاد کرد.

این کارشناس بیان کرد: این بازی‌ها علاوه بر ارزش اقتصادی به تقویت حس تعلق فرهنگی و اجتماعی کمک می‌کنند و موجب انسجام جامعه می‌شوند و ادغام بازی‌ها در گردشگری کودک‌محور می‌تواند موجب افزایش مشارکت خانواده‌ها نیز شود و تجربه‌ای مشترک و جذاب برای والدین و کودکان فراهم کند.

رزقانی خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های اصلی کاهش آشنایی نسل جدید با بازی‌های سنتی است که به دلیل رشد بازی‌های دیجیتال ایجاد شده و به همین دلیل لازم است بسته‌های آموزشی و گردشگری طراحی شود تا این بازی‌ها دوباره به زندگی روزمره بازگردند.

وی ادامه داد: توسعه بسته‌های گردشگری خلاقانه کودک‌محور با ترکیب بازی، قصه‌گویی، صنایع دستی و موسیقی محلی می‌تواند هم ارزش اقتصادی ایجاد کند و هم میراث فرهنگی را حفظ نماید.

رزقانی به نقش سیاست‌های حمایتی دولتی اشاره کرد و گفت: گنجاندن بازی‌های سنتی در برنامه‌های توسعه گردشگری روستایی و ارائه تسهیلات برای استارتاپ‌های فرهنگی می‌تواند روند احیای این بازی‌ها را تسریع کند و این رویکرد ضمن کاهش فشار اقتصادی خانواده‌ها زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار برای جوامع محلی و توسعه گردشگری فرهنگی را فراهم می‌کند و الگویی مناسب برای ترکیب فرهنگ و اقتصاد محسوب می‌شود.

وی ابراز کرد: استفاده از بازی‌های بومی در گردشگری کودک‌محور نمونه‌ای از همزیستی اقتصاد، فرهنگ و آموزش است که می‌تواند نقش مهمی در توسعه پایدار ایران ایفا کند.

انتهای خبر/