به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ به نقل از پایگاه خبری «راه دانا» آرش فهیم، منتقد سینما، با اشاره به حواشی جشنواره کن و حضور دو فیلم ایرانی در  این جشنواره، عنوان کرد: جشنواره فیلم کن در ادوار اخیر برخلاف علاقه بنیانگذاران، که آن را رویدادی هنری و غیرسیاسی می‌دانستند، به رویدادی تبدیل شده که اتفاقاً هنر در اولویت آخر و سیاست در صدر اولویت های آن قرار گرفته آن هم به شکل مبتذل و تمسخرآمیز!

وی در این خصوص گفت: جشنواره کن با اصول آزادی هنری، داوری مستقل و بی‌طرفی سیاسی راه اندازی شد؛ اما می‌توان ادعا کرد که حداقل در 15 سال اخیر، همه این اصول در جشنواره کن، به 2 دلیل معکوس شده اند. نخست شرایط جهان است که در آن برخی سیاستمداران به تهدیدی برای زندگی عادی شهروندان تبدیل شدند و به همین دلیل هنرمندان، جشنواره‌های مختلف ازجمله کن را به صحنه اعتراض علیه آنان بدل کرده اند، به عنوان مثال، همه ما دیدیم که رابرت دنیرو در مراسم افتتاحیه کن امسال از فرصت استفاده می‌کند تا ترامپ را به عنوان یک تهدید برای جامعه جهانی هدف حمله قرار دهد، یا برخی دیگر از فیلمسازانی که برگزاری جشنواره کن را به فرصتی برای مخالفت با جنایت‌های رژیم اشغالگر قدس تبدیل کردند.

 دلیل دوم هم به خود متولیان این جشنواره باز می‌گردد که برخلاف فلسفه شکل گیری فستیوال کن، در گزینش‌ها و اعطای جوایز، اهداف سیاسی را دنبال می کنند و حتی حاضرند برای این هدف، سینما و هنر را زیر پا بگذارند.

این منتقد سینما تصریح کرد: این رویکرد سیاسی در جشنواره هایی نظیر کن و جایزه اسکار، درباره سینمای ایران از حد معمول گذشته و جنبه مطلق پیدا کرده است. جشنواره کن در این سال ها به یک آپارتاید علیه سینمای ایران تبدیل شده است. یعنی هیچ سینماگری از ایران حق حضور در کن را ندارد، مگر آنکه در موضعی مطابق سیاست‌های جهان غرب نسبت به ایران قرار بگیرد. 

وی گفت: من معتقدم  که حتی اگر مرحوم کیارستمی امروز در قید حیات بود، نمی‌توانست بسیاری از آثارش را در کن نمایش دهد، چرا که اغلب فیلم‌های کیارستمی موضعی خنثی نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشتند. به همین خاطر فقط چند نام محدود و انگشت شمار به‌عنوان سینماگر ایرانی در جشنواره کن حضور می‌یابند.

در نتیجه بسیاری از سینمادوستان  که سینمای ایران را فقط از طریق جشنواره‌ها دنبال می‌کنند، تصور می‌کنند، ظرفیت و توان اصلی سینمای ایران، آثار نه چندان استاندارد فیلمسازانی چون جعفر پناهی، محمد رسول اف و .. است. 

فهیم با بیان اینکه رویکرد سیاسی جشنواره کن، تأثیری منفی روی برخی فیلمسازان گذاشته؛ خاطرنشان کرد: جعفر پناهی که روزگاری فیلم «بادبادک سفید» را ساخته که اتفاقا میتوان آن را فیلمی قابل دفاع دانست، در سال های اخیر و تحت تأثیر جشنواره‌هایی نظیر کن، آثاری غیر قابل تماشا خلق کرده. همچنین سعید روستایی که بعد از دو فیلم پراقبال «ابد و یک روز» و «متری شیش و نیم» تحت تأثیر جشنواره‌های خارجی فیلم «برادران لیلا» را ساخت که موجب نزول و سقوط سطح حرفه ای سعید روستایی شد.

امسال نیز با فیلم «زن و بچه» در جشنواره کن حاضر شد که البته مطابق واکنش‌ها و نظرات منتقدانی که آن را تماشا کردند، فیلم بسیار ضعیفی است.  این تأثیر منفی جوایز جشنواره‌هایی چون کن است. در واقع جشنواره کن، باعث هویت زدایی و «کنیزه» شدن فیلمسازان ایرانی می‌شود.

 وی با اشاره به فیلم سینمایی «یک تصادف ساده» گفت: فارغ از اینکه فیلم‌های پناهی مجوز می گیرند یا نه، اساسا آثار او را نه می توان سینمایی دانست و نه دارای هویت ایرانی.

این منتقد سینما آثار جعفر پناهی را، آثاری صرفا جشنواره پسند و سیاسی دانست و گفت:  جعفر پناهی را می توان فیلمساز جشنواره ای دانست، فیلمسازی که آثارش در ایران مخاطبی ندارند و صرفا برای ارسال به جشنواره های خارجی ساخته می‌شوند، فیلم های جعفر پناهی دقیقا آثاری «کنیزه» هستند که صرفا به سفارش کن ساخته می شوند و هیچ نسبتی با فرهنگ و هنر و مردم ایران ندارند.

وی با اشاره به اصطلاح «کنیزه شدن»، تصریح کرد: این «کنیزه شدن» در نوع رفتار و صحبت‌های امثال جعفر پناهی و سعید روستایی نیز تأثیر گذاشته است. درحالی که این دوره جشنواره کن تحت تأثیر اتفاقات خونبار و تراژیک در غزه است و حتی یکی از عوامل فلسطینی فیلم‌های حاضر در جشنواره، خانم « فاطمه حسونا»، به شهادت رسیده، متاسفانه کوچکترین اشاره ای درباره این موضوع مهم از سوی سینماگران ایرانی حاضر در جشنواره را شاهد نبودیم. 

فهیم با انتقاد از نحوه حضور بازیگران ایرانی در جشنواره عنوان کرد: خانم بازیگر حاضر در  کن، بیشتر نقش مدل مو را ایفا کرد تا یک شخصیت فرهنگی و هنری که مسئولیت اجتماعی هم دارد. متاسفانه نوع رفتار و سخنان این سینماگران در مورد ایران، به شدت کلیشه ای و ریاکارانه است و همچون فیلم هایشان، شعاری و با هدف جلب توجه و کسب جایزه است.

وی خاطرنشان کرد: افرادی چون سعید روستایی و جعفر پناهی به کاسب و دلالی شباهت یافتند که بیش از خدمت به مردم و جامعه، در پی سود بیشتر با انواع ترفندها و اطوار هستند.

فهیم با انتقاد از تشبیه جعفر پناهی به مرحوم عباس کیارستمی خاطرنشان کرد: یکی از اتفاقات قابل تأمل این جشنواره، تلاش مذبوحانه و طنزآمیز، برای شبیه‌سازی جعفر پناهی به مرحوم عباس کیارستمی است. یعنی همان‌طور که کیارستمی در دهه‌های هفتاد و هشتاد، پای ثابت جشنواره کن و نماینده مقبول سینمای ایران برای آن جشنواره بود، تلاش می کنند، به جعفر پناهی هم چنین جایگاهی بدهند.

جشنواره کن روزگاری تلاش می‌کرد سینمای کیارستمی را به عنوان الگو به فیلمسازان جوان ایرانی معرفی کند و امروز هم در تلاش است تا کارهای جعفر پناهی را به سینماگران نوخاسته دیکته کند.با این تفاوت که کیارستمی صاحب سبک و مؤلف بود، اما جعفر پناهی فاقد سبک و سیاق مشخصی است.

وی ادامه داد: هر چند که اغلب فیلم‌های مرحوم کیارستمی با سلیقه من و برخی دیگر از سینمادوستان در ایران فاصله داشته است، اما به هر حال، آثار وی، دارای سبک و جهان‌بینی خاص و منحصر به فردی بود که امضای کیارستمی را به همراه داشت، اما درباره جعفر پناهی، حتی به سختی می‌توان آثار او را در حیطه سینما قرار داد، چه رسد به اینکه بخواهیم او را دارای سبک خاص و لایق جایزه نخل طلا بدانیم! جالب این است که پناهی امسال با عینک دودی در برنامه‌های جشنواره کن حضور می‌یافت تا ایده خلق بدل کیارستمی در این جشنواره، تثبیت شود.

وی حضور عوامل این فیلم ها با ظاهر نامتعارف و به نوعی خارج از قوانین جمهوری اسلامی در فرش قرمز جشنواره کن را «مک گافین»  دانست و گفت:  مک گافین، یکی از ترفندهای خاص هیچکاک در فیلم‌هایش بود، به این ترتیب که یک موضوع یا ماجرای به ظاهر مهم را در فیلم برجسته می کرد اما در نهایت معلوم می‌شد که موضوع هیچ اهمیتی نداشته. ظاهرسازی‌های برخی از عوامل فیلم ها در جشنواره کن نیز دقیقا همین کارکرد را دارد، به عنوان مثال توجه کنید، رسانه‌های معاند ازجمله بی بی سی فارسی و صدای آمریکا هیچ اشاره‌ای به اعتراضات ضد صهیونیستی در کن نمی‌کنند، اما مدل لباس یا نوع حجاب یا آرایش بازیگران ایرانی را به‌عنوان خبر مهم، بازتاب می دهند!

درواقع افرادی که با ظاهر نامتعارف در جشنواره کن حاضر شدند، آلت دست مدیران جشنواره کن شده‌اند تا از این طریق اخبار زر و بی اهمیت برجسته شده و اتفاقات مغایر با منافع جشنواره کن، کمتر دیده و شنیده شود.

وی با اشاره به سخنان سیاسی سعید روستایی کارگردان فیلم زن و بچه در جشنواره کن، بیان کرد: این صحبت ها هیچ ربطی به سینما و کارکرد یک أثر هنری ندارد و نوعی پشتک وارو زدن برای دیده شدن و التماس برای کسب جایزه از جشنواره کن است. 

فهیم با اشاره به عملکرد ضعف سعید روستایی در دو اثر پایانی خود عنوان کرد: 2 اثر آخر سعید روستایی، یعنی فیلم «برادران لیلا» علی رغم حضور چهره‌ها و ستاره‌های سینما، محصول ضعیف و سخیف از کار درآمد و حتی فیلم «زن و بچه» نیز نتوانست آن شکست را جبران کند، به همین خاطر روستایی، به شعارپراکنی و بدگویی علیه وطن خود روی آورده تا از این طریق ضعف و ناتوانی در ساخت فیلم خوب را جبران کند. عمیقا آرزو می‌کنم که سعید روستایی به سینما برگردد و بجای شعار دادن، با هنر و فیلمسازی توجهات را به خود جلب کند!

انتهای خبر/