لیلا سمائی‌پور در گفتگو با خبرنگار گروه  فرهنگی  پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به رشد مشارکت جوانان در فعالیت‌های داوطلبانه و اجتماعی اظهار کرد: در سال‌های اخیر روند فزاینده‌ای از مشارکت جوانان در فعالیت‌های داوطلبانه، اجتماعی و خیرخواهانه در نقاط مختلف کشور به چشم می‌خورد؛ روندی که نشانه‌ای امیدوارکننده از بازگشت روح مسئولیت‌پذیری، همبستگی اجتماعی و خودباوری در نسل نو محسوب می‌شود.

این جامعه‌شناس با تحلیل این روند مثبت آن را یکی از عوامل مؤثر در کاهش احساس انزوا، اضطراب و افسردگی میان جوانان دانست و عنوان کرد: در سال‌های گذشته با وجود فشارهای اقتصادی، ناامیدی‌های مقطعی و چالش‌های ساختاری در جامعه شاهد این هستیم که بسیاری از جوانان با انگیزه‌های درونی و اجتماعی به سمت فعالیت‌های داوطلبانه روی آورده‌اند.

وی افزود: این نوع مشارکت از ساخت دیوار مدرسه در مناطق محروم گرفته تا کمک در پاک‌سازی طبیعت یا یاری‌رسانی به سیل‌زدگان نه‌ تنها به بهبود شرایط اجتماعی منجر می‌شود بلکه برای خودِ فرد نیز احساس ارزشمندی، تعلق و کارآمدی ایجاد می‌کند.

سمائی‌پور با تأکید بر اینکه جامعه امروز ایران نیازمند احیای سرمایه اجتماعی و پیوندهای میان‌نسلی است بیان کرد: یکی از ویژگی‌های قابل توجه این حرکت جدید این است که برخلاف تصور عمومی صرفاً به پایتخت یا کلان‌شهرها محدود نمی‌شود و در بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک نیز شاهد شکل‌گیری گروه‌های خودجوش جوانان هستیم که فعالیت‌هایی چون آموزش رایگان، مشاوره تحصیلی، جمع‌آوری کمک برای نیازمندان و برنامه‌های فرهنگی را دنبال می‌کنند.

به گفته این جامعه‌شناس، مشارکت داوطلبانه بستری برای شکوفایی مهارت‌های فردی و جمعی در میان جوانان فراهم می‌سازد، جوانی که در یک گروه مردمی فعال است کار تیمی، برنامه‌ریزی، مسئولیت‌پذیری و ارتباط مؤثر را در عمل می‌آموزد؛ مهارت‌هایی که نه‌ تنها در عرصه اجتماع بلکه در آینده شغلی و خانوادگی او نیز نقش کلیدی دارند.

وی خاطرنشان کرد: مشارکت اجتماعی داوطلبانه به دلیل ماهیت بدون اجبار و انتخاب آزادانه‌اش از نظر روان‌شناختی نیز آثار مثبتی به همراه دارد زیرا افراد در این فضاها خود را متعلق به یک جمع می‌دانند، دیده می‌شوند، و نقش مؤثر خود را در جامعه درک می‌کنند و همین امر عاملی مهم در کاهش انزوا، اضطراب اجتماعی و افسردگی است.

سمائی‌پور با اشاره به داده‌های حاصل از یک پیمایش ملی در سال گذشته گفت: بر اساس یافته‌ها حدود ۴۷ درصد از جوانان ۱۸ تا ۳۰ ساله کشور حداقل یکبار در سال در یک فعالیت داوطلبانه شرکت داشته‌اند و این رقم نسبت به سال ۱۳۹۵ رشد چشمگیری داشته و نشان می‌دهد که جوانان ایرانی با وجود موانع به دنبال اثربخشی و معنا در زندگی خود هستند.

وی تصریح کرد: جای خرسندی دارد که این روند تا حد زیادی خودجوش و مستقل از نهادهای رسمی شکل گرفته است و البته نهادهای دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد باید این ظرفیت را تقویت و حمایت کنند نه اینکه با موانع بروکراتیک و نگاه امنیتی انگیزه‌ها را تضعیف نمایند.

این جامعه‌شناس نقش فضای مجازی را در ترویج این نوع مشارکت‌ها حائز اهمیت دانست و بیان کرد: شبکه‌های اجتماعی در کنار همه مخاطراتی که دارند بستری مناسب برای سازماندهی، اطلاع‌رسانی و جذب داوطلبان فراهم کرده‌اند و بسیاری از گروه‌ها و کمپین‌های مردمی از همین طریق شکل گرفته‌اند و موفق شده‌اند در بحران‌هایی چون زلزله، سیل، کرونا و حتی آسیب‌های اجتماعی محلی تأثیرات مثبتی بر جای بگذارند.

وی عنوان کرد: نگاهی به نمونه‌هایی از فعالیت‌های اخیر جوانان در نقاط مختلف کشور نشان می‌دهد که پویایی اجتماعی نسل جدید فراتر از کلیشه‌های رایج است؛ از اردوی جهادی در مناطق سیل‌زده خوزستان گرفته تا پویش‌های دانشجویی برای کمک به ترک تحصیل دانش‌آموزان مناطق مرزی همگی مؤید بازگشت نوعی «کنشگری مثبت» به میان نسل جوان است.

سمائی‌پور تأکید کرد: اگر بستر مشارکت‌های داوطلبانه با هوشمندی تقویت شود می‌توان امیدوار بود که این سرمایه انسانی در آینده نزدیک به یکی از ارکان توسعه پایدار اجتماعی در ایران بدل شود.

وی ابراز کرد: در جهانی که فردگرایی افراطی، اضطراب مزمن و بحران معنا بیداد می‌کند جوانانی که مسئولیت اجتماعی را تمرین می‌کنند در واقع نه‌ تنها به جامعه خود خدمت می‌کنند بلکه به سلامت روان، هویت و آینده خود نیز کمک می‌کنند و این مسیر همان پادزهر واقعی برای افسردگی و انزوای جوانان است.

انتهای خبر/