گروه‌های همسال نیز نقش بسیار مهمی دارند زیرا نوجوانانی که در جمع‌هایی قرار می‌گیرند که رفتارهای ناهنجار را تشویق می‌کنند به سرعت از همسالان خود تقلید کرده و این تقلید اجتماعی در نبود هدایت دینی و اخلاقی باعث گسترش رفتارهای ناهنجار در سطح جامعه می‌شود و پیامدهای بلندمدت آن کاهش اعتماد عمومی، گسترش فساد فرهنگی و تهدید ارزش‌های اخلاقی است.

خانواده اولین و مهم‌ترین نهاد تربیتی بوده و نقش والدین در هدایت نوجوانان حیاتی است و سبک‌های فرزندپروری نادرست، کمبود گفتگوهای محبت‌آمیز و آموزش ناقص دینی زمینه‌ساز بروز رفتارهای ناهنجار بوده و نوجوانانی که در خانواده‌های سرد یا بی‌توجه رشد می‌کنند نیازهای روانی و اجتماعی خود را در محیط‌های خارج از خانه جستجو می‌کنند و ممکن است به رفتارهای ضد فرهنگی روی آورند.

عدم توجه والدین به تغییرات روانی و نیازهای نوجوان زمینه را برای بروز رفتارهای پرخطر فراهم می‌کند و بسیاری از نوجوانان برای جلب توجه یا حس استقلال دست به رفتارهایی می‌زنند که از نظر اخلاقی و دینی ناپسند است و این رفتارها نه تنها سلامت روانی نوجوان را تهدید می‌کند بلکه باعث نگرانی و بحران در خانواده نیز می‌شود.

از منظر دین اسلام رفتارهایی مانند تقلید از جنس مخالف، پوشش غیرمتعارف، استفاده از میکاپ‌های سنگین و تمرکز افراطی بر ظاهر ناپسند و گاه حرام شمرده شده‌اند و نوجوانانی که چنین رفتارهایی را انتخاب می‌کنند ارزش‌های دینی و اخلاقی خود را زیر پا می‌گذارند و مسیر زندگی خود را از هدایت الهی دور می‌کنند و این دوری از اخلاق و ایمان آسیب‌های روانی، اجتماعی و خانوادگی به دنبال دارد و جامعه را نیز در معرض تهدیدات فرهنگی و اخلاقی قرار می‌دهد.

نسل جوانی که بدون رعایت اصول دینی و اخلاقی رشد می‌کند مسئولیت‌پذیری، احترام به هنجارها و ارزش‌های اجتماعی خود را از دست می‌دهد و پیامدهای بلندمدت آن گریبانگیر همه بخش‌های جامعه خواهد شد.

رفتارهای ناهنجار نوجوانان تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر جامعه دارند و کاهش اعتماد عمومی، افزایش انزوا و فاصله نسل‌ها، گسترش فساد فرهنگی و تهدید هویت ملی از جمله پیامدهای این بحران است و نوجوانانی که هنجارهای اخلاقی و دینی را رعایت نمی‌کنند در آینده نمی‌توانند نقش‌های اجتماعی خود را به درستی ایفا کنند و باعث تضعیف بنیان‌های خانواده و جامعه می‌شوند.

برای مقابله با این بحران آموزش دینی و اخلاقی باید به شکل مستمر و هدفمند تقویت شود و نوجوانان باید با شناخت دقیق از ارزش‌های دینی، پیامدهای رفتارهای ناهنجار و مسئولیت اجتماعی خود هدایت شوند و والدین باید با گفت‌وگوی صادقانه و محبت‌آمیز نیازهای روانی و اجتماعی فرزندان خود را درک کنند و محیطی امن و هدایت‌کننده فراهم آورند.

نهادهای آموزشی و فرهنگی نیز باید با مسئولیت‌پذیری، الگوهای فرهنگی و اخلاقی سالم را ترویج دهند و ایجاد فعالیت‌های تربیتی، فرهنگی و اجتماعی برای نوجوانان، فراهم کردن فرصت‌های خلاقانه و تقویت مهارت‌های اجتماعی می‌تواند جایگزین رفتارهای ناهنجار شود و نوجوانان را به مسیر درست هدایت کند.

رفتارهای ناهنجار نوجوانان اگرچه ممکن است به ظاهر نشانه آزادی و اعتراض به محدودیت‌ها باشد اما در واقع بیانگر ضعف هدایت اخلاقی، فرهنگی و دینی بوده و نسل جوان نیازمند الگوهای صحیح، محیط‌های حمایتی و آموزش‌های مستمر اخلاقی و دینی است تا بتواند هویت خود را بدون خروج از ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و دینی شکل دهد و بی‌توجهی به این نیازها نه تنها نوجوانان را دچار آسیب می‌کند بلکه آینده جامعه را نیز تهدید می‌نماید.

نسل جوان نیازمند هدایت صحیح است

روان‌شناس حوزه کودک و نوجوانان درگفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی  پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به رفتارهای ناهنجار در میان نوجوانان ایرانی طی سال‌های اخیر اظهار کرد: می‌توان گفت این مسئله به یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها و مسئولان اجتماعی تبدیل شده زیرا این رفتارها، از بی‌توجهی به آموزش‌های اخلاقی و دینی، فشارهای روانی و اجتماعی و تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی نشأت می‌گیرد.

ملیحه مسعودیان عنوان کرد: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از نوجوانان و به‌خصوص دختران به رفتارهای ناهنجار روی آورده‌اند و این رفتارها شامل پوشش‌های نامتعارف، استفاده از اکسسوری‌های عجیب و میکاپ‌های افراطی است.

وی افزود: یکی از عوامل اصلی این پدیده بحران هویت در نوجوانان است چراکه نوجوانان به دنبال جلب توجه، اثبات خود و پر کردن خلأهای عاطفی هستند و در شرایطی که آموزش دینی و اخلاقی ضعیف است و خانواده‌ها و مدارس نتوانسته‌اند حمایت لازم را فراهم کنند این خلأها به سرعت توسط الگوهای فرهنگی غلط پر می‌شود.

این روانشناس کودک تصریح کرد: فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار مهمی در گسترش این رفتارها دارند و نوجوانان به راحتی در معرض مدل‌های رفتاری غربی و غیرمجاز قرار می‌گیرند و بدون تحلیل دینی و فرهنگی آن‌ها را الگوی خود قرار می‌دهند و این مسئله می‌تواند پیامدهای جدی برای آینده اخلاقی و اجتماعی نسل جوان به دنبال داشته باشد.

وی افزود: گروه‌های همسال نیز نقش پررنگی در تشدید رفتارهای ناهنجار ایفا می‌کنند و نوجوانانی که در جمع‌هایی حضور دارند که این رفتارها را تشویق می‌کنند سریعاً از همسالان خود تقلید می‌کنند و این تقلید اجتماعی در صورت نبود هدایت دینی و اخلاقی باعث شیوع رفتارهای ناهنجار در سطح گسترده می‌شود.

مسعودیان با اشاره به ابعاد خانوادگی بحران توضیح داد: خانواده اولین و مهم‌ترین نهاد تربیتی است و وقتی والدین به تغییرات روانی و نیازهای فرزندان خود توجه نکنند نوجوانان برای جلب توجه یا حس استقلال دست به رفتارهایی می‌زنند که از نظر اخلاقی و دینی ناپسند است و این مسئله نه تنها سلامت روانی نوجوانان را تهدید می‌کند بلکه باعث نگرانی و بحران در خانواده‌ها نیز می‌شود.

وی افزود: آسیب‌های ناشی از رفتارهای ناهنجار نوجوانان محدود به محیط خانوادگی نیست و این رفتارها پیامدهای گسترده اجتماعی و فرهنگی دارند و کاهش اعتماد عمومی، افزایش انزوا و فاصله نسل‌ها، تهدید ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی و تضعیف بنیان‌های خانواده تنها بخشی از تبعات این پدیده است.

ملیحه مسعودیان به نقش دین و اخلاق در پیشگیری از این بحران اشاره کرد و عنوان کرد: بر اساس آموزه‌های دینی رفتارهایی مانند تقلید از جنس مخالف، پوشش غیرمتعارف و تمرکز افراطی بر ظاهر ناپسند بوده و نوجوانانی که این ارزش‌ها را رعایت نمی‌کنند مسیر رشد اخلاقی و دینی خود را منحرف می‌کنند و آسیب‌های روحی و اجتماعی به بار می‌آورند.

وی افزود: راهکار مقابله با این بحران، تقویت آموزش‌های دینی و اخلاقی، گفت‌وگوی مستمر والدین با نوجوانان و ارائه الگوهای سالم فرهنگی است و ایجاد محیط‌های حمایتی و فرصت‌های خلاقانه و تربیتی برای نوجوانان می‌تواند جایگزین رفتارهای ناهنجار شود و مسیر رشد صحیح را برای آن‌ها هموار کند.

مسعودیان در پایان گفت: نسل جوان نیازمند هدایت صحیح است تا هویت خود را در چارچوب ارزش‌های اخلاقی و دینی شکل دهد و بی‌توجهی به این نیازها نه تنها سلامت روانی نوجوانان را تهدید می‌کند بلکه آینده جامعه را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد.

انتهای خبر/