به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ فعال رسانه‌ای در یادداشتی اختصاصی نوشت: سریال «پسران هور» را می‌توان یکی از جسورانه‌ترین و در عین حال اصیل‌ترین روایت‌های تلویزیونی از دوران دفاع مقدس دانست؛ اثری که برای نخستین بار، پرده از نقش کم‌تر شناخته‌شده‌ی قوم «معدان» یا همان عرب‌های «معیدی» برمی‌دارد؛ مردمانی که قرن‌هاست در دل تالاب هورالعظیم زیسته‌اند و در روزگار سخت جنگ، مرزبانان خاموش وطن شدند.

این مجموعه فراتر از یک بازآفرینی تاریخی بوده و تلاشی است برای بازگرداندن نام کسانی که در کتاب‌های رسمی جنگ کمتر از آنان سخن گفته شده، اما ردّ قدم‌هایشان بر آب و خاک هور، نقشه‌ی پیروزی‌های بزرگ را رقم زد.

معدان، ساکنان کهن تالاب هورالعظیم، در دو سوی مرز ایران و عراق زندگی می‌کردند، آنان از اقوام عربی‌اند که بافت زیستی‌شان در دل آب، نی، قایق و نیزار معنا می‌یابد؛ مردمانی که طبیعت را نه به‌عنوان محیط، بلکه به‌مثابه‌ی خانه و هویت خود می‌شناسند.

با آغاز جنگ تحمیلی، این قوم وفادار به مذهب شیعه و به وطن، در کنار رزمندگان ایرانی قرار گرفتند و از دانش دیرینه‌شان درباره‌ی پیچیدگی‌های هور برای نفوذ به عمق خاک دشمن استفاده کردند.

در طرحی که از سوی شهید جاویدنام علی هاشمی، معروف به «شهید هور»، طراحی شد، معدان نقشی کلیدی یافتند و آنان با هدایت نیروهای ایرانی در دل نیزارها، مسیرهایی را گشودند که ارتش عراق حتی تصورش را نمی‌کرد و این عملیات‌ها که بعدها در کتاب‌هایی چون «هوری»، «قرارگاه سری نصرت» و «گمشده‌ی من» مستند شد، به یکی از موفق‌ترین نمونه‌های جنگ‌های اطلاعاتی و تاکتیکی در تاریخ دفاع مقدس تبدیل گردید؛ جایی که زمین و آسمان دیگر پاسخ‌گو نبود و تنها آب و ایمان راه گشود.

اشراف اطلاعاتی معدان بر گستره‌ی هور، حاصل هزاران سال زیست مشترک آنان با طبیعت بود و فرماندهانی چون شهید علی هاشمی با درک این ظرفیت، توانستند منطقه‌ی هور را از یک پهنه‌ی طبیعی به یک میدان استراتژیک بدل کنند؛ منطقه‌ای که مانع پیشروی دشمن شد و در حفظ تمامیت ارضی ایران نقشی تعیین‌کننده ایفا کرد.

اما همان‌گونه که تاریخ جنگ، قهرمانان گمنام بسیار دارد، سرنوشت معدان نیز با سکوت و رنج همراه بود و در سوی دیگر مرز، صدام حسین که از همکاری این قوم با ایران خشمگین بود، دست به انتقام گسترده زد؛ کپرهای معدان در عراق را سوزاند، گروه‌های زیادی از آنان را تبعید کرد و با تبلیغات سازمان‌یافته در رسانه‌های رسمی آن دوران، کوشید آنان را خائن جلوه دهد اما با این حال مردمان هور در ایمان خود استوار ماندند؛ چون نیزارهایی که خم می‌شوند اما نمی‌شکنند.

تا امروز، نقش معدان در تاریخ دفاع مقدس کمتر روایت شده و آن‌ها نه در پوسترها دیده شدند، نه در کتاب‌های درسی، اما بی‌هیاهو در قلب تاریخ ایستاده‌اند و سریال «پسران هور» تلاشی ارزشمند برای بازگرداندن این حقیقت تاریخی به حافظه‌ی ملی است؛ تلاشی که یادآور می‌شود دفاع مقدس تنها بر دوش سربازان خط مقدم نبود، بلکه مردمان بومی، عشایر، و اقوام مرزنشین نیز در آن سهمی سترگ داشتند.

در این میان، کارگردان و نویسندگان «پسران هور» با نگاهی مستند و در عین حال شاعرانه، تصویری ارائه می‌دهند که هم حس قهرمانی دارد و هم عطر انسانیت و بازسازی فضای هور، گویش عربی اصیل، و پرداختن به زندگی روزمره‌ی معدان پیش از و پس از جنگ، از این اثر، روایتی انسانی ساخته است؛ روایتی که میان تاریخ و عاطفه تعادل برقرار می‌کند.

«پسران هور» بیش از آنکه یک سریال جنگی باشد، ادای دینی است به مردمانی که با قایق و ایمان، از سرزمین‌شان دفاع کردند، آنان پسران آب‌اند، نگهبانان بی‌نام و نشان مرزهایی که با قطرات عرق و خون‌شان حفظ شد و این اثر یادآور می‌شود که تاریخ دفاع مقدس، هنوز ناگفته‌های بسیار دارد و هر روایت تازه، چراغی است در تاریکی فراموشی.

یادداشت: کوثر سعیدیان_فعال رسانه‌ای