ناهید رضوی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی  پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با بیان اینکه کاهش انگیزه تحصیل در نسل جدید زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود، اظهار کرد: در سال‌های اخیر پدیده کاهش انگیزه تحصیلی در میان نوجوانان و جوانان کشورمان به‌ویژه در دوره متوسطه دوم و دانشگاه به یکی از دغدغه‌های جدی خانواده‌ها، مشاوران و سیاست‌گذاران آموزشی بدل شده و بسیاری از دانش‌آموزان با وجود توانایی ذهنی، علاقه‌ای به ادامه مسیر آموزشی ندارند و ترجیح می‌دهند از این سیستم  فاصله بگیرند.

این کارشناس‌ارشد روان‌شناسی تربیتی با اشاره به گسترش این پدیده آن را نشانه‌ای از بحران عمیق‌تری دانست و بیان داشت: این مسئله ریشه در ساختارهای اجتماعی، روانی و نظام آموزشی دارد که باید به درستی بررسی شود.

وی با تأکید بر اینکه کاهش انگیزه تحصیل صرفاً یک مسئله فردی یا نشانه تنبلی دانش‌آموزان نیست، بیان داشت: ما با نسلی مواجه‌ایم که ارزش‌هایش با نسل‌های پیشین تفاوت جدی دارد، چراکه در گذشته تحصیل صرفاً یک مسیر برای ارتقای اجتماعی و تضمین آینده تلقی می‌شد اما امروز نسل جدید به وضوح می‌بیند که مدرک تحصیلی الزاماً به موفقیت شغلی منجر نمی‌شود و در نتیجه انگیزه تحصیلی به‌طور طبیعی کاهش پیدا می‌کند.

رضوی در ادامه با اشاره به فشارهای روانی حاکم بر فضای آموزشی کشور ابراز کرد: سیستم آموزشی ما به شدت رقابت‌محور و مبتنی بر نمره بوده و دانش‌آموزان از سال‌های ابتدایی با استرس آزمون، مقایسه‌های مداوم و چشم‌انداز مبهم آینده روبه‌رو هستند و زمانی که سیستم به جای یادگیریِ معنادار بر حفظیات و کنکور تأکید می‌کند دانش‌آموزان احساس می‌کنند در حال تلف‌کردن عمر خود هستند.

این روان‌شناس تربیتی با بیان اینکه یکی از دلایل عمده کاهش انگیزه تحصیلی بی‌ارتباط بودن محتوای آموزشی با نیازهای واقعی زندگی است، افزود: بسیاری از دانش‌آموزان به‌درستی می‌پرسند چرا باید ساعت‌ها فیزیک و ریاضی بخوانند در حالی که هیچ تصوری از کاربرد آن در زندگی واقعی ندارند و این گسست بین آموزش و تجربه انگیزه را تضعیف می‌کند.

وی به نقش شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جدید در تغییر الگوهای فکری نوجوانان اشاره کرد و گفت: نسل Z که متولدان بعد از سال ۱۳۸۰ به‌شمار می‌روند در معرض اطلاعاتی از سراسر جهان هستند و آن‌ها می‌بینند افراد بدون تحصیلات رسمی تنها با خلاقیت یا مهارت‌های دیجیتال موفق می‌شوند.

این کارشناس اظهار کرد: نوجوانان دچار یک تناقض می‌شوند؛ از یک‌سو خانواده و مدرسه آن‌ها را به ادامه تحصیل ترغیب می‌کند و از سویز دیگر جامعه تصویری از موفقیت بدون تحصیل ارائه می‌دهد.

 رضوی با انتقاد از فقدان نظام هدایت تحصیلی مؤثر در مدارس کشور اظهار داشت: بسیاری از نوجوانان در انتخاب رشته تحصیلی صرفاً تابع نمره، جو خانواده یا توصیه‌های کلی هستند در حالی که اگر هدایت تحصیلی علمی و مبتنی بر شناخت واقعی استعدادها و علاقه‌ها صورت گیرد می‌توان انگیزه را به شکل چشم‌گیری افزایش داد.

وی در پاسخ به این پرسش که نقش خانواده‌ها در کاهش یا تقویت انگیزه تحصیلی چقدر است؟ عنوان کرد: خانواده‌ها گاهی ناخواسته با مقایسه فرزندان خود با دیگران فشار روانی مضاعفی به دانش‌آموزان وارد می‌کنند، یا با تحمیل رشته‌های خاص و تعریف محدود از موفقیت مسیر یادگیری را به یک رقابت فرسایشی تبدیل می‌کنند در حالی که فرزندان نیاز دارند احساس کنند دیده می‌شوند.

این مشاور تحصیلی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: کاهش انگیزه تحصیلی اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و مورد مداخله قرار نگیرد می‌تواند به ترک تحصیل زودهنگام، احساس بی‌هویتی و کاهش اعتمادبه‌نفس در نوجوانان منجر شود و از آن مهم‌تر کشور را از ظرفیت‌های انسانی ارزشمند محروم کند.

وی بیان کرد: ما نیازمند اصلاحات ساختاری در نظام آموزشی هستیم؛ از جمله حذف تمرکز صرف بر نمره و کنکور، گنجاندن آموزش‌های مهارتی، به‌کارگیری مشاوران آموزش‌دیده در مدارس و فراهم کردن فرصت‌های تجربه‌محور مثل کارآموزی برای دانش‌آموزان و در عین حال باید برای خانواده‌ها نیز جلسات آموزشی درباره شیوه‌های صحیح تعامل با نوجوانان برگزار شود.

رضوی ابراز کرد: اگر امروز برای بازسازی انگیزه تحصیلی نسل جدید کاری نکنیم فردا با نسلی بی‌هدف، سرخورده و دور از مشارکت مؤثر در توسعه کشور مواجه خواهیم شد و مسئولیت این آینده نه فقط بر دوش آموزش و پرورش بلکه بر دوش همه ما قرار دارد.

انتهای خبر/